Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
szkolnej,MateuszRoszczyński.Wlistopadzietegorokustudenci
jezuickiejAkademiiWileńskiej,byzłożyćpośmiertnyhołdstaroście
generalnemużmudzkiemuJerzemuChodkiewiczowi,hojnemu
donatorowinarzecznajuboższychżakówuczelni,wydalizbiór
poetycki,wktórymznalazłsięsygnowanyprzezRoszczyńskiego
dyptykTrenyaboPieśniżałobne,stanowiącypierwotnąredakcję
MorsztynowegoNagrobkapotentatowi(I9)[19].Wierszeniemają
związkuanizChodkiewiczem,anizjegośmiercią–widaćbyły
napodorędziu,gdynadarzyłasięokazjadruku[20].Wcześniej
RoszczyńskiuczyłsięwBraniewie[21].KiedyprzybyłdoWilna
kontynuowaćedukacjęwtamtejszejakademii,skorzystał
zesposobności,abybezskrupułówiraczejbezwiedzyautora
wydaćpodwłasnymnazwiskiemwierszegimnazjalnegodruha.Jego
kradzieżliterackabyłabychronologiczniepierwszątegorodzaju
konsekwencjąwyboruprzezpoetęobiegurękopiśmiennego,gdyż
wXVIIiXVIIIwiekujeszczenierazpodkopiamijegowierszy
chętniebędąsiępodpisywaliróżniprzygodniplagiatorzy.
WNagrobkupotentatowitematfuneralnyzostałopracowany
zgodniezeschematemwywiedzionymzanegdotycznegoopisu
pogrzebuAleksandraWielkiego.Takreferowałgokaznodzieja
wokolicznościowymkazaniuzokazjimonarszegopochówku:
PowiadająhistoryjęoAleksandrze,króluonymzacnym,
którygdyumarł,przyszłosiedmfilozofównawiedzaćciało
jegoiwidząc,jakogośmierćzsławyigodnościjego
królewskiejobrała,każdyznich,narzekającnadnim,żałosną
sentencyjąswojępowiedział.[...]Drugirzekł:„OAleksander,
wczoraśniemiałdosyćnawszytkimświecie,adziśprzestać
musisznadwułokciachziemie!”.Trzecirzekł:
„OAleksander,wczoraśmiałokołosiebiewielkiegromady
iorszakiksiążąt,paniąt,dworzanisług,adziśotosam
tuszczególnyleżysz!”.[...]Siódmyrzekł:„OAleksander,
wczoraśjadłwielekosztownychpotrawipokarmów,adziś
stałeśsięsamstrawąipokarmemrobakom!”[22].
WszkolnychczasachMorsztynamotywówbyłjużstałym
komponentemlamentacjinazgonwielkichtegoświata–znanym
choćbyzkazańjezuityPiotraSkargi(1536–1612).Napogrzebie
AnnyJagiellonkiwroku1596królewskikaznodziejagłosił:
