Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2
2
Zaburzeniaosobowości
wmodelachmedycznych
iwpsychologiiróżnic
indywidualnych
LidiaCierpiałkowska,EmiliaSoroko
2.1.Osobowośćnormalnaizaburzonawklasyfikacjach
medycznychipsychologicznych
Osobowośćdojrzałairóżnepostacijejzaburzeńprzedmiotemzainte-
resowaniabadaczyipraktykówklinicznych,którzytworzącoraztoinne
koncepcjeumożliwiająceichróżnicowanie.Modeleiklasyfikacjemedyczne
wypracowałykryteriapozwalającenaodróżnieniezaburzeńosobowościod
innychjednostekklinicznychorazwskazałynacharakterystycznecechy
wyodrębnionychtypówzaburzeńosobowości.Wpsychologiiwskazać
możnaprzynajmniejnadwagłównenurtyposzukiwań,wktórychpróbuje
sięodpowiedziećnapytanie:jakkonceptualizowaćitworzyćopisosobo-
wości(por.Widiger,Costa,1994;Clarkin,2006).Pierwszy,nazywanyczęsto
podejściemparadygmatycznym,opierasięnazałożeniachopsychicznej
istocieczłowiekaiwynikającychznichprzesłanekościeżkachrozwoju
normalnejizaburzonejosobowości,którepoddajesięempirycznejweryfika-
cji(np.koncepcjeKernberg,1984;Beck,Freeman,Devis,2005).Drugiwy-
wodzizteoriicech,wktórejprowadzisiębadanianietylkonadstałością
cechidyspozycjibehawioralnych,aletakżeposzukujesięróżnicindywidu-
alnychmiędzyludźmi,wskazującnacharakterystyczneprofilenasilenia
cechosobowości,osóbnormalnychitychzzaburzeniamipsychicznymi(np.
modeleCosta,McCrae,1992;Cloninger,1997).
Odprawiepółwieku,przedewszystkimwpsychologiiróżnicindywi-
dualnych,aletakżewpodejściachpsychodynamicznymipoznawczo-beha-
wioralnymprowadzonerozważaniateoretyczneibadania,którepróbują
rozstrzygnąćtrzyważnezagadnienia.Popierwsze,wjakimstopniuprocedu-
rawyodrębnianiazaburzeńpsychicznychpowinnauwzględniaćkoncepcje
prototypów,wielowymiarowychdymensjibądźkategoriitypówosobowo-