Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2050Modelediagnozyzaburzeńosobowości
29
wieleużytecznychinformacji(Widiger,Mullins-Sweatt,2005).Zapotrzebo-
wanienaklasyfikacjekategorialnejestpodtrzymywaneprzezklinicystów
(ponieważzadająonipytanie,czyleczyć,czynie),badaczy(np.określanie
fenotypówposzczególnychzaburzeńiichpodłożagenetycznego),jakide-
cydentówwsprawachsocjalnychisprawachubezpieczeń(określaniezapo-
trzebowanianausługimedyczne).Modeletenieteżpozbawioneinnych
zalet(por.np.Simonsen,2010;Jenseniin.,2006;Widiger,Mullins-Sweatt,
2005).Ułatwiająkomunikacjęmiędzybadaczamiidiagnostami,mniejwięcej
odzwierciedlająheurystykidecyzyjnediagnostów,ichpotrzebęklasyfiko-
waniaprzypadkówdotypów,przyczyniająsiędoprzyspieszonegorozwoju
badańnaukowychzwykorzystaniemzdefiniowanychwklasyfikacjach
jednosteknozologicznych,przezcopośredniowzmacniająpraktykępsycho-
logicznąopartąnadowodachempirycznych.Częstestosowaniekategorii
pozostającychnapoziomieopisusymptomówisyndromówprzyczyniasię
teżdozwiększającejsięzczasemstosowaniarzetelnośćsystemówklasyfika-
cji(jesttoszczególniewidocznewporównaniachDSMprzedwersjąIIIdo
wersjiIIIiwyższych),cojestznakiemczasu,gdyżskoncentrowanynasym-
ptomachetapklasyfikacjizaburzeńjestkoniecznympoprzednikiemrozwoju
empiryczniepopartychkoncepcjietiologicznych(Jenseniin.,2006,s.27).
2.5.2.Modeledymensjonalne
Wodpowiedzinaproblemyzwiązanezkonceptualizacjązaburzeńoso-
bowościjakokategorialnych,rozwinęłosiępodejściedymensjonalne.Cho-
ciażprocesklasyfikacjiwpewnymsensiezawszekorzystazkategorii,to
jednaktakikategorialnysystemmożebyćwzbogaconyinformacjamidy-
mensjonalnymiiwielubadaczyjestzaintegracjąobydwupodejść,aleto
podejściedymensjonalneprzynosiwięcejdowodówempirycznychibardziej
nadajesiędostatystycznegoopracowania(Dowson,Grounds,1995;Widi-
ger,Mullins-Sweatt,2005;Simonsen,2010;Livesley,2001;Cloninger,2005).
WedługLivesleya(2001)modeledymensjonalnepodzielićmożnana
dwiegrupy-modelebazującenastrukturzeosobowościnormalnejorazna
badaniachzaburzeńosobowości.Dopierwszejgrupyzaliczasiępropozycje
spektralne,np.interpersonalcircumplexLeary’ego,KeisleraczyBenjamin
(dotyczącegłówniewymiarówsferyinterpersonalnejwosobowości)oraz
wielowymiarowepodejściaczynnikowe,naprzykładtrójczynnikoweoparte
napracachEysencka(ekstrawersja,neurotyzm,psychotyzm)czypięcioczyn-
nikoweGoldbergaorazwwersjiCostyiMcCrea’a(neurotyczność,ekstra-
wersja,otwartość,ugodowość,sumienność).Szczególnietenostatnimodel
„WielkiejPiątki”byłempirycznieeksplorowanywostatnichlatachido-