Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
1.Międzybadaczami
Nawetjeślizzasadyudziałuniewynikazawszeoczywisterozumienieterminu
nzwycięzca”
,tojednakwspołecznychwyobrażeniachwyborówzwykłosiętenter-
minprzypisywaćzdobywcynajwiększegoudziału.Trudnojednakpodważyćtezę,
żeoczywistośćtakiegostwierdzeniamalejewrazzwielkościąudziałównzwycięzcy”
.
nZwycięstwodwudziestoprocentowe”możemiećcharakterwzasadziesymboliczny.
Jeszczemniejjednoznacznejeststwierdzenie,ktoprzegrałwyboryocenianezper-
spektywyudziału.Szczególniejeślizwycięstwomatylkotakisymbolicznywymiar.
Nagrodyimotywacje
Każdaztychzasadjestwsilnejzależnościodcharakterunagrody,októrątoczysię
gra[Haman2003].Jeśliwybieranyjestorganjednoosobowy,niemożnanagrody
podzielić-musionawcałościprzypaśćjednemuzwycięzcy.Wprzypadkuwielo-
osobowegociałaprzedstawicielskiegowybórcałegojegoskładuwjednymwyścigu
jestkłopotliwy.Niemniejjednaktakierozwiązaniasąpowszechnieprzyjętewpol-
skichpartiachpolitycznychwprzypadkuwyboruradpolitycznych,zarządówczy
prezydiów[Sobolewska-Myślik/Kosowska-Gąstoł/Borowiec2010].Częściejjednak
regułakolejnościprzybierapostaćrozbiciawyborunaszeregrównoległychwyścigów.
Oczywiścienajbardziejmodelowesątuwyścigiojedynymandatwokręgu(FPTP).
Zasadaudziałumasens,jeślijestcodzielić,czyliliczbanjednostek”nagrodyjest
większaniżjeden.JakpokazujeprzykładChile,zasadęudziałumożnaformalnie
zapisaćjakokryteriumprzyznawaniamandatówjużwprzypadkudwóchtakich
mandatówwokręgu[Nohlen2004].Wpolskichwyborachsejmowychwlatach
1991-1998podziałtąmetodądotyczyłwniektórychokręgachtrzechmandatów.
Dziśjeszczetakieprzypadkiwystępująprzywyborzedoradpowiatów.
Podziałwieloelementowejnagrodywzależnościodudziałówposzczególnych
graczyniemusibyćkoniecznieproporcjonalny.Ogólniewiększośćrozwiązańod-
wołującychsiędologikiudziałuzmierzawtakimkierunku,nieznaczytojednak,że
zawszeikonsekwentnie.Zmierzanienieoznaczateżodrazuniewielkiejodległości.
Najbardziejoczywistymijawnymodstępstwemodkryteriumproporcjonalno-
ścijestustawowyprógwyborczy[Antoszewski/Herbut2006].Choćjegoefektjest
bezdyskusyjnymograniczeniemproporcjonalnościnawyjściusystemu,tosama
zasadajestzgodnazlogikąudziału-byuczestniczyćwpodzialenagrody,trzeba
miećokreślony,minimalnyudziałwzdobytychgłosach.
PrógwyborczyzostałwprowadzonywPolscepodoświadczeniachniezwykłego
rozdrobnieniasejmuwwynikuwyboróww1991roku.Doprowadziłotow1993
rokudodalekoposuniętejdysproporcjonalnościsamegopodziałumandatówiod-
chyleniaodproporcjonalnościwiększegoniżwniejednymsystemiezaliczanymdo
systemówwiększościowych[Markowski1997].Uzasadnienieteoretycznewprowa-
dzeniatakiegoproguwiążesięzzachętądogrupowaniapartiipolitycznychjeszcze
przedwyboramilubteżdozamknięciadrogidoparlamentuugrupowaniomeks-
tremistycznym[Raciborski2006,Reynolds/Reilly/Ellis2005,Rulka2009].Zachętą
