Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Cechysystemuwyborczego
35
jesttuzagrożeniesytuacją,gdydanaorganizacjajestzbytmała,jeślichodzioskalę
działania,imaograniczonydostępdoparlamentu.Jestpowszechnieprzyjęte,że
takiprógwyborczy-mieszczącysięwgranicachkilkuprocent-niejestzagroże-
niemdlademokracji.Nawetjeślijestodstępstwemodzasadyproporcjonalności,to
jestonpowszechnieakceptowanynawetwobliczuzapisaniatejzasadywpolskiej
konstytucji[Chmaj2011].Wdyskusjachpowyborachw1993rokubyłpodnoszony
problemsprawiedliwościtakiegorozwiązania,leczzuwaginapotwierdzonynwalor
pedagogiczny”
,przejawiającysięwintegracjimniejszychpartiiprzedkolejnymi
wyborami,zasadatawpolskichrealiachniejestzregułypodawanawwątpliwość
[Raciborski2006].
Choćzasadaudziałuodnosisięwpierwszejkolejnościdopartii,systemywybor-
czebiorątakżepoduwagęodzwierciedlanieudziałówinnegorodzaju-udziałów
społecznościwyróżnionychnapodstawieterytorialnej.Takamotywacjaprzyświeca
podziałowikrajunaokręgiwyborcze,stosowanemutakżewsystemachodwołują-
cychsiędoudziałuwodniesieniudopartii[Nohlen2004].
Dążeniedozapewnienianależnychudziałówwnagrodzieposzczególnymregio-
nomkrajumożetworzyćnapięciazregułązakładającąodzwierciedlenieudziałów
poszczególnychpartiiwśródcałegoelektoratu.Zwyczajowąformułą,stosowaną
wprzytłaczającejwiększościsystemów,jestprzypisanieposzczególnymokręgom
stałejliczbymandatów.Takierozwiązaniemożejednakdeformowaćproporcjo-
nalnośćwskalikraju,nawetjeślinapoziomiekażdegozokręgówproporcjonal-
nośćzostaniezachowana.Odchyleniamogąbowiemwynikaćzróżnejfrekwencji
wposzczególnychokręgach.Stądpartie,którewokręgachowyższejniżśrednia
frekwencjiciesząsiępoparciemwyższymniżwinnychczęściachkraju,otrzymują
wskalikrajumniejmandatów,niżbytowynikałozprocentuogółuoddanych
głosów.Dodatkowo,jeślirozmiaryokręgówróżniąsięznacząco(comożebyć
konsekwencjąproceduryprzyznawaniamandatów,wszczególnościwzwiązkuze
zmianamidemograficznymi),głosoddanywjednychokręgachmożemiećmniejszą
wagęniżwinnych[Nohlen2004,Haman2003].
Metodypodziałumandatów
Zasadaudziału,jeślinagrodaniemożebyćdowolniedzielonanaczęści,leczskłada
sięzmocnoograniczonejliczbyjednostek-jaktomamiejscewprzypadkuman-
datów-wymagaprzyjęciajakiejśjejmatematycznejformuły.Najważniejszączęścią
każdejtakiejmatematycznejformułypodziałumandatówjestrozstrzygnięciezasady
zaokrąglania[Haman2003].
Poniekądnajbardziejnaturalnesątumetodynajwiększychreszt-zkwotąprostą
(metodaHare-Niemeyera)-lubmetodystosująceinnekwotyapriori-Droopa
lubImperiali[Nohlen2004].Wprzypadkukwotyprostejoznaczatokonieczność
podzieleniaogóługłosówoddanychprzezliczbęprzyznawanychmandatów,by
następniepodzielićgłosyotrzymaneprzezposzczególnepartieprzeztakotrzymaną
kwotę.Każdazpartiiotrzymujewszystkienależnejejncałkowite”mandatywyli-
