Żywienie człowieka zdrowego i chorego. t. 2

Marian Grzymisławski, Małgorzata Moszak

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-22579-7

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2022

Liczba stron:

641

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

. Żywienie człowieka zdrowego i chorego. t. 2. Red. Grzymisławski, Marian; Moszak, Małgorzata . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2022, 641 s. ISBN 978-83-01-22579-7

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A2 Grzymisławski, M.

A2 Moszak, M.

T1 Żywienie człowieka zdrowego i chorego. t. 2

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2022

SN 978-83-01-22579-7

Bibliografia BibTex:

@Book{ 275940, author = "", editor = "Grzymisławski, Marian and Moszak, Małgorzata", title = "Żywienie człowieka zdrowego i chorego. t. 2", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2022", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-22579-7" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU -

ED - Grzymisławski, Marian

ED - Moszak, Małgorzata

TI - Żywienie człowieka zdrowego i chorego. t. 2

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2022

SN - 978-83-01-22579-7

ER -

Netografia (standard APA):

. Red. Grzymisławski, Marian; Moszak, Małgorzata. Żywienie człowieka zdrowego i chorego. t. 2 [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2022 [dostęp: 22 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/zywienie-czlowieka-zdrowego-i-chorego-t-2-marian-grzymislawski-275940.

żywienie, medycyna, żywność, zdrowie publiczne, dietetyka, fizjologia trawienia, normy żywieniowe

Żywienie człowieka zdrowego i chorego. to drugi tom wielokrotnie wznawianego podręcznika akademickiego poświęconego problematyce żywienia człowieka. Pozostałe tomy podręcznika to Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu oraz Żywienie a zdrow...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-22579-7

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2022

Liczba stron:

641

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Przedmowa18
Wykaz wybranych akronimów 20
Część I. Praktyczne wskazówki do prawidłowego żywienia w różnych okresach życia22
1. Żywienie niemowląt, dzieci i młodzieży Józef Ryżko, Piotr Socha 24
1.1. Wprowadzenie24
1.2. Żywienie w okresie niemowlęcym24
1.3. Żywienie dzieci w wieku 1–3 lat39
1.4. Żywienie dzieci w okresie przedszkolnym43
1.5. Żywienie dzieci w wieku szkolnym46
To jest najważniejsze49
Literatura uzupełniająca50
2. Żywienie podczas rekreacyjnej aktywności ruchowej oraz w sporcie wyczynowym Jan Jeszka, Joanna Pieczyńska, Joanna Bajerska52
2.1. Wprowadzenie52
2.2. Zapotrzebowanie energetyczne sportowców w zależności od rodzaju wysiłku fizycznego53
2.3. Zapotrzebowanie energetyczne osób trenujących rekreacyjnie55
2.4. Węglowodany jako substrat energetyczny podczas wysiłku fizycznego58
2.5. Zapotrzebowanie na białko podczas wysiłku fizycznego65
2.6. Tłuszcze jako substrat energetyczny podczas wysiłku fizycznego66
2.7. Rola witamin i składników mineralnych podczas wysiłku fizycznego69
2.8. Znaczenie wody i elektrolitów podczas wysiłku fizycznego71
2.9. Środki ergogeniczne dla sportowców76
To jest najważniejsze78
Literatura uzupełniająca79
3. Żywienie kobiet ciężarnych i karmiących Grzegorz H. Bręborowicz, Mariola Ropacka-Lesiak 82
3.1. Wprowadzenie82
3.2. Sposób żywienia w okresie przedkoncepcyjnym83
3.3. Żywienie w ciąży84
3.4. Żywienie w połogu i okresie karmienia97
3.5. Konsekwencje nieprawidłowego odżywiania się w ciąży98
Literatura uzupełniająca99
To jest najważniejsze99
4. Żywienie osób starszych Wojciech Franciszek Roszkowski, Ewa Sicińska101
4.1. Wprowadzenie101
4.2. Zmiany fizjologiczne i patologiczne w wieku starszym102
4.3. Specyficzne problemy żywieniowe w starszym wieku103
4.4. Zapotrzebowanie na energię i składniki odżywcze104
4.5. Ogólne zasady żywienia osób starszych107
To jest najważniejsze109
Literatura uzupełniająca110
5. Żywienie w ekstremalnych warunkach środowiska Jerzy Bertrandt111
5.1. Wprowadzenie111
5.2. Ekstremalne warunki środowiska111
5.3. Fizjologiczne podstawy żywienia człowieka w skrajnych warunkach termicznych środowiska113
5.4. Klimat wysokogórski134
5.5. Żywienie w sytuacjach klęsk żywiołowych, katastrof ekologicznych i przemysłowych137
5.6. Jet lag – zespół długu czasowego139
To jest najważniejsze142
Literatura uzupełniająca143
Część II. Rola żywienia w profilaktyce i leczeniu chorób146
6. Choroby pierwotne na tle niedoborów żywieniowych Ewa Matczuk, Lucjan Szponar148
6.1. Wprowadzenie148
6.2. Niedobory energii i białka152
6.3. Niedobory niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT)157
6.4. Niedobór jodu160
6.5. Niedobór wapnia163
6.6. Niedobór fluoru167
6.7. Niedobór żelaza168
6.8. Niedobór magnezu171
6.9. Niedobór folianów, w tym kwasu foliowego173
6.10. Niedobór witaminy A177
6.11. Niedobór witaminy D181
6.12. Niedobór witaminy K183
6.13. Modyfikacje epigenetyczne a choroby pierwotne186
6.14. Zakończenie187
To jest najważniejsze188
Literatura uzupełniająca197
7. Żywienie w chorobach jamy ustnej Anna Kurhańska-Flisykowska208
7.1. Wprowadzenie208
7.2. Próchnica zębów210
7.3. Choroby twardych tkanek zębów niepróchnicowego pochodzenia214
7.4. Choroby przyzębia215
7.5. Choroby błon śluzowych jamy ustnej216
To jest najważniejsze220
Literatura uzupełniająca221
8. Żywienie w chorobach wieku dziecięcego Anna Wiernicka, Małgorzata Matuszczyk, Piotr Socha, Jerzy Socha 222
8.1. Wprowadzenie222
8.2. Ostra biegunka223
8.3. Biegunka przewlekła225
8.4. Nietolerancja mono- i disacharydów228
8.5. Alergia pokarmowa230
8.6. Celiakia232
8.7. Mukowiscydoza234
8.8. Żywienie w stanach niedoboru żelaza238
To jest najważniejsze241
Literatura uzupełniająca242
9. Żywienie w dyslipidemii Małgorzata Moszak, Barbara Cybulska, Wiktor B. Szostak 244
9.1. Wprowadzenie244
9.2. Charakterystyka i przemiany lipoprotein245
9.3. Diagnostyka dyslipidemii248
9.4. Cel leczenia dyslipidemii251
9.5. Dieta w leczeniu dyslipidemii253
To jest najważniejsze258
Literatura uzupełniająca259
10. Żywienie w zaburzeniach czynnościowych układu pokarmowego Jan Chojnacki, Ewa Walecka-Kapica261
10.1. Wprowadzenie261
10.2. Choroby przełyku265
10.3. Dyspepsja czynnościowa266
10.4. Zaburzenia czynnościowe jelit270
10.5. Zaburzenia czynnościowe pęcherzyka żłciowego i zwieracza Oddiego279
Literatura uzupełniająca283
To jest najważniejsze283
11. Żywienie w prewencji i leczeniu chorób serca i układu krążenia Małgorzata Moszak, Paweł Bogdański 285
11.1. Wprowadzenie285
11.2. Czynniki żywieniowe w dietoprofilaktyce CVD286
11.3. Zasady żywienia i aktywności fizycznej w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych288
11.4. Postępowanie żywieniowe w chorobie niedokrwiennej serca (choroba wieńcowa)295
11.5. Postępowanie żywieniowe w niewydolności serca (HF)298
Literatura uzupełniająca302
To jest najważniejsze302
12. Dieta w nadciśnieniu tętniczym Jerzy Głuszek, Anna Posadzy-Małaczyńska305
12.1. Wprowadzenie305
12.2. Dieta w nadciśnieniu306
12.3. Dieta śródziemnomorska312
12.4. Inne modyfikacje diety312
To jest najważniejsze313
Literatura uzupełniająca314
13. Żywienie w cukrzycy Małgorzata Moszak, Bogna Grygiel-Górniak, Marian Grzymisławski316
13.1. Wprowadzenie316
13.2. Epidemiologia cukrzycy316
13.3. Podział cukrzycy317
13.4. Objawy cukrzycy318
13.5. Czynniki ryzyka cukrzycy typu 2319
13.6. Diagnostyka cukrzycy319
13.7. Leczenie żywieniowe w cukrzycy319
13.8. Leczenie dietetyczne pacjentów z otyłością i cukrzycą typu 2333
To jest najważniejsze334
Literatura uzupełniająca335
14. Żywienie w wybranych chorobach przewodu pokarmowego Małgorzata Moszak, Marian Grzymisławski, Krzysztof Linke 337
14.1. Wprowadzenie337
14.2. Żywienie w nietolerancji laktozy337
14.3. Żywienie w chorobie trzewnej (celiakii)340
14.4. Żywienie w chorobie wrzodowej343
14.5. Żywienie osób po resekcji żołądka344
14.6. Żywienie w zaburzeniach żniania żołądka346
14.7. Żywienie w nieswoistych zapalnych chorobach jelit347
To jest najważniejsze354
Literatura uzupełniająca355
15. Żywienie w alergiach pokarmowych Zbigniew Bartuzi357
15.1. Wprowadzenie357
15.2. Niepożądane reakcje na pokarmy – definicja, klasyfikacja358
15.3. Mechanizmy patogenetyczne nadwrażliwości pokarmowej359
15.4. Charakterystyka alergenów pokarmowych362
15.5. Objawy alergii pokarmowej364
To jest najważniejsze368
Literatura uzupełniająca369
16. Żywienie w chorobach wątroby Małgorzata Moszak, Marian Grzymisławski371
16.1. Wprowadzenie371
16.2. Leczenie żywieniowe chorych z marskością wątroby372
16.3. Stłuszczenie wątroby379
16.4. Choroba Wilsona382
16.5. Hemochromatoza383
16.6. Żywienie pacjentów w ciężkim stanie klinicznym385
16.7. Leczenie żywieniowe w okresie okołotransplantacyjnym385
Literatura uzupełniająca386
To jest najważniejsze386
17. Żywienie w chorobach trzustki Mirosław Jarosz, Jan Dzieniszewski389
17.1. Wprowadzenie389
17.2. Zarys patofi zjologii zewnętrznego wydzielania trzustki390
17.3. Ostre zapalenie trzustki (OZT)392
17.4. Przewlekłe zapalenie trzustki (PZT)396
17.5. Mukowiscydoza401
17.6. Rak trzustki402
17.7. Chory po całkowitym usunięciu trzustki403
Literatura uzupełniająca405
To jest najważniejsze405
18. Żywienie w chorobach nerek Kazimierz Ciechanowski407
18.1. Wprowadzenie407
18.2. Przewlekła choroba nerek407
18.3. Zaawansowane stadia PChN411
To jest najważniejsze412
18.4. Ostra niewydolność nerek412
Literatura uzupełniająca413
19. Żywienie w hiperurykemii i dnie moczanowej Kazimierz Ciechanowski 414
19.1. Wprowadzenie414
19.2. Przyczyny hiperurykemii415
19.3. Dieta a wytwarzanie kwasu moczowego415
19.4. Dieta a wydalanie kwasu moczowego416
To jest najważniejsze417
Literatura uzupełniająca418
20. Dieta w chorobach tkanki łącznej Bogna Grygiel-Górniak, Marian Grzymisławski419
20.1. Wprowadzenie419
20.2. Zmiany w obrębie struktur stawowych419
20.3. Podział chorób tkanki łącznej420
20.4. Leczenie chorób tkanki łącznej420
To jest najważniejsze425
Literatura uzupełniająca426
21. Zasady terapii żywieniowej w osteoporozie Bogna Grygiel-Górniak, Marian Grzymisławski 428
21.1. Wprowadzenie428
21.2. Rodzaje osteoporozy429
21.3. Czynniki ryzyka złamań w przebiegu osteoporozy431
21.4. Rozpoznanie osteoporozy431
21.5. Leczenie osteoporozy432
21.6. Zalecenia żywieniowe w osteoporozie433
Literatura uzupełniająca441
To jest najważniejsze441
22. Żywienie w chorobach nowotworowych Mirosław Jarosz, Bogna Grygiel-Górniak, Marian Grzymisławski, Juliusz Przysławski445
22.1. Wprowadzenie445
22.2. Zalecenia żywieniowe i stylu życia w prewencji nowotworów złośliwych446
22.3. Stan odżywienia a leczenie choroby nowotworowej450
22.4. Dieta w chorobach nowotworowych451
To jest najważniejsze455
Literatura uzupełniająca456
23. Żywienie w otyłości Magdalena Białkowska459
23.1. Wprowadzenie459
23.2. Występowanie choroby otyłościowej461
23.3. Etiologia choroby otyłościowej463
23.4. Czynniki genetyczne464
23.5. Czynniki środowiskowe465
23.6. Następstwa otyłości472
23.7. Leczenie dietetyczne473
To jest najważniejsze485
Literatura uzupełniająca486
24. Jadłowstręt psychiczny i bulimia Jerzy Kosowicz , Andrzej Rajewski488
I. Jadłowstręt psychiczny488
24.1. Wprowadzenie488
24.2. Etiopatogeneza488
24.3. Objawy489
24.4. Badania przedmiotowe490
24.5. Zaburzenia hormonalne490
24.6. Leczenie anoreksji490
24.7. Powikłania anoreksji492
24.8. Rokowanie492
II. Bulimia493
24.10. Objawy i występowanie493
24.11. Badania przedmiotowe, diagnostyka493
24.9. Wprowadzenie493
24.12. Leczenie bulimii494
Literatura uzupełniająca495
To jest najważniejsze495
Część III. Żywienie pozajelitowe i dojelitowe 498
25. Leczenie żywieniowe Bruno Szczygieł, Anna Ukleja500
25.1. Wprowadzenie500
25.2. Rodzaje niedożywienia500
25.3. Niedożywienie szpitalne502
25.4. Ryzyko niedożywienia503
25.5. Identyfikacja chorych niedożywionych504
25.6. Ocena stanu odżywienia505
25.7. Zapotrzebowanie na składniki odżywcze509
25.8. Niektóre wskazania do leczenia żywieniowego513
25.9. Metody leczenia żywieniowego517
Literatura uzupełniająca524
To jest najważniejsze524
Część IV. Praktyczne wskazówki do żywienia człowieka chorego 526
26. Organizacja żywienia zbiorowego w szpitalach Mirosław Jarosz, Halina Turlejska528
26.1. Wprowadzenie528
26.2. Szpitalny system przygotowywania posiłków530
26.3. Organizacja i funkcjonowanie żywienia w szpitalu534
Literatura uzupełniająca536
To jest najważniejsze536
27. Organizacja żywienia zbiorowego w uzdrowiskach Mirosław Jarosz, Halina Turlejska538
27.1. Wprowadzenie538
27.2. Prawidłowe żywienie541
27.3. Jadłospis – na co należy zwrócić uwagę543
27.4. Bezpieczeństwo zdrowotne posiłków545
27.5. Główne zalecenia dotyczące prowadzenia procesów związanych z przygotowaniem posiłków w obiektach żywienia zbiorowego548
Literatura uzupełniająca552
To jest najważniejsze552
28. Ocena jakości i sposobu żywienia w żywieniu zbiorowym Lucjan Szponar, Ewa Matczuk 554
28.1. Wprowadzenie554
28.2. Konsekwencje wadliwego żywienia556
28.3. Państwowa Inspekcja Sanitarna jako jeden z głównych organów wzmacniania stanu zdrowia publicznego558
28.4. Aspekty metodologiczne oceny sposobu żywienia559
To jest najważniejsze564
Literatura uzupełniająca565
29. Poradnictwo dietetyczne Lucyna Pachocka569
29.1. Wprowadzenie569
29.2. Rozwój poradnictwa dietetycznego569
29.3. Kształcenie dietetyków572
29.4. Zatrudnienie dietetyków574
29.5. Zadania poradnictwa dietetycznego578
29.6. Formy poradnictwa dietetycznego579
Literatura uzupełniająca582
To jest najważniejsze582
30. Interakcje leków z żywnością Mirosław Jarosz 584
30.1. Wprowadzenie584
30.2. Zmniejszenie wchłaniania leków586
30.3. Zwiększenie wchłaniania leków589
30.4. Zaburzenia metabolizmu leków590
30.5. Działania synergiczne leków i składników żywności594
To jest najważniejsze597
30.6. Działania antagonistyczne leków i składników żywności597
Literatura uzupełniająca598
31. Wybrane zagadnienia technologii potraw Józef Korczak599
31.1. Wprowadzenie599
31.2. Zadania i metody obróbki wstępnej600
31.3. Zadania i metody obróbki cieplnej potraw604
31.4. Wpływ procesów technologicznych na wartość odżywczą potraw609
31.5. Stabilność witamin a technologia potraw610
31.6. Przemiany białek w technologii potraw618
31.7. Przemiany węglowodanów w przyrządzaniu potraw623
31.8. Przemiany tłuszczów624
To jest najważniejsze626
Literatura uzupełniająca627
Skorowidz628

siędziecka!Wprzypadkachwątpliwychnależywykonaćoznaczeniepodstawowych

parametrówgospodarkiwapniowo-fosforanowejorazpoziomuwitaminyD[25(OH)D

3].

BadaniaZagóreckiejiwsp.wskazujązkoleinaniewielkiodsetekdziecizniedoborem

witaminyDwwieku6miesięcyiwzrosttegoodsetkadopowyżej20%wwieku1roku

zewzględunastopniowezaprzestaniesuplementacji.

Szczególnieważnymskładnikiemsuplementowanymwpopulacjipolskiejjestjod,gdyż

Polskajestuważanazaregionzagrożenianiedoboremjodu.Przejściowahipotyroksy-

nemiajestobecnauznacznejczęściwcześniakówurodzonychponiżej30.tygodnia

ciąży.Przyczynategostanuniejestdokońcawyjaśniona.Ustalono,żezawartośćjodu

wmlekachdlazdrowychniemowląturodzonychoczasiepowinnawynosić10mg/100ml,

awmlekachdlawcześniaków20mg/100ml.Mlekostanowigłówneźródłotegopier-

wiastkadlaniemowląt.Pokarmkobiecynaterenach,gdzieniewystępujewoleende-

miczne,zawierawEuropie5,4-10mgjodu/100ml.Naterenachendemicznegoniedoboru

jodujegozawartośćwpokarmiekobiecymjestbardzomała.Powszechnasuplementacja

solijodemwPolscepowinnazapewnićwystarczającąpodażjoduprzykarmieniunatu-

ralnym.Odpowiednieregulacjeokreślająteżzawartośćjoduwmieszankachdlaniemowląt

(10-50ug/100kcal).

Probiotykiiprebiotykitokolejnesuplementywżywieniuniemowlątimałychdzieci.

Niektóremieszankidlaniemowlątfortyﬁkowanesąprebiotykami(oligosacharydy)i/lub

probiotykami.Oligosacharydysądodawanedoniektórychmlekmodyﬁkowanychjuż

odwielulat.Najwcześniejdodawanebyłyoligosacharydyprebiotyczne,takiejakgalak-

tooligosacharydy(GOS)ifruktooligosacharydy(FOS).Od2016rokudomlekamodyﬁko-

wanegomożnarównieżdodawać2l-fukozylolaktozę(2lFL)ilakto-N-neotetraozę(LNnT),

strukturalnieidentycznejakoligosacharydy.ZarównoEuropejskiUrządds.Bezpie-

czeństwaŻywności(EuropeanFoodSafetyAuthority,EFSA),jakiamerykańskaAgencja

ŻywnościiLeków(FoodandDrugAdministration,FDA),niezależnieodsiebie,potwierdziły

bezpieczeństwo2lFLiLNnT,stosowanychoddzielnielubłącznie,dodawanychdomleka

modyﬁkowanegopoczątkowego,następnegolubmlekadlamałychdzieci.

Wykazywano,żeprebiotykizmieniająkonsystencjęstolców(naluźniejszą)orazzwiększają

ichliczbę.Ponadtobadaniawskazująnamożliwośćproﬁlaktykialergiipoprzezpodaż

niemowlętomGOS/FOS.ZkoleiwynikiprzeglądusystematycznegoEFSAz2014roku

dokumentująbrakjednoznacznychkorzyścipłynącychzarównozsuplementacji

pro-/prebiotykami(podobnebyłostanowiskoKomitetuds.ŻywieniaESPGHAN),jak

inukleotydami,cholesterolem,selenem,β-palmitynianem.

nZasadyżywienianiemowląt

W2014rokuPolskieTowarzystwoGastroenterologii,HepatologiiiŻywieniaDzieci

(PTGHiŻD)opublikowałostanowiskowsprawiezasadżywieniazdrowychniemowląt,

aw2016rokudotyczącekarmieniapiersią.W2021rokuprzedstawionodokument,

CzęśćI.Praktycznewskazówkidoprawidłowegożywieniawróżnychokresachżycia

Brak wyników

Żywienie człowieka zdrowego i chorego. t. 2

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra