Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
częśćzęba,zawiera96,5%solinieorganicznych(wtym88%fosforanuwapnia
oraz3,5%składnikóworganicznychiwody),zębina–76%,cement–68%(wgBibra).
Właściwościmechaniczne.Dużeznaczeniemająwłaściwościmechanicznezęba.
Zębinęcechujedużasprężystośćitwardość,choćpodwzględemtwardościznacznie
ustępujeszkliwu.Twardośćszkliwaodpowiadatwardościtopazu,zębiny–apatytu.Ce-
mentpodwzględemodpornościmechanicznejodpowiadatkancekostnejijestmniej
twardyniżzębina.Jeżelitwardośćczystegokwarcuprzyjmujemyza1000,totwardość
cementuwynosi250,zębiny350,aszkliwa600.
Ryc.26.Modelnabłonkapokrywającegoszczękęza-
rodkaludzkiegodługości40mm.Widaćzgrubienieli-
stewkizębowej(pączkizębowe),awnichzagłębienia
dlabrodawekzębowych;wgRösego.
Wielkośćzębów.Osobniczowielkośćzęba,zarównokorony,jakikorzenia,mieści
sięwbardzoznacznychgranicach.Największądługośćmakieł,największąkoronę–zę-
bytrzonowe.Dopewnegostopniawielkośćzębazależyoddługościciała;dotyczyto
przedewszystkimszerokościkorony;jednakdługośćzęba,azwłaszczadługośćkorze-
nia,bardzoczęstoodbiegaodogólnejzasady.
Rozwójzębów
W6tygodniużyciazarodka(długościokoło2cm)ektodermalnynabłonekwrasta
wkrawędźszczękiwpostacilistewkiwargowo-zębodołowej,oddzielającejzawiązki
wargiiwyrostkazębodołowego,stądnastępniewrastawmezenchymętegowyrostka,
tworząclistewkęzębową(ryc.24).Wlistewcetejpowstająmiejscowezgrubienia
(ryc.25),zwanepączkamizębowymi,stanowiącezawiązkizębówmlecznych(po10
wkażdejszczęce).Silnieunaczynionaibogatawszybkorozmnażającesiękomórki,jak
gdybyzagęszczonamezenchymaotaczatezawiązki,anastępniewpuklasięwpęczekzę-
bowytworzącbrodawkęzębową(ryc.27).Pączektenodwężasiępóźniejodlistew-
kizębowejirosnąc,przekształcasięwdzwoneczkowatynarządszkliwny(ryc.30).
Listewkazębowarozrastasiędalejwgłąbmezenchymyiw5miesiącutworzypostro-
niejęzykowejnarządówszkliwnychzębówmlecznychjeszczezawiązkidodatkowezę-
bówstałychzastępczych(siekaczy,kłówizębówprzedtrzonowych).
Następnieczęścilistewkileżącemiędzytymizawiązkamistopniowozanikają
(ryc.30a),natomiastboczneodcinkilistewkirosnądalejkukońcomszczęk,byutwo-
rzyćwnichmiędzy4miesiącemżyciapłodowegoa5rokiemżyciadzieckazawiązkizę-
bówstałychuzupełniających(trzonowców),niemającychpoprzednikówwuzębieniu
mlecznym.
Wrosnącymiróżnicującymsiędzwoneczkowatymnarządzieszkliwnymmożemy
wyróżnićtrzygłównewarstwykomórkowe:1)niskinabłonekzewnętrznyi2)jednowar-
38
