Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Budowamikroskopowazębów
Zasadniczymiskładnikamiukształtowanegozęba,jakzaznaczonowyżej,są:miazga
zębowawypełniającakomoręzębaiprzewodykorzeniowe,zębinaotaczającateprze-
strzenie,szkliwopokrywającezębinękoronyzębaorazkostniwo(cement)pokrywające
zębinękorzenia.
Miazgazęba(pulpadentis)jestutworzonaztkankiłącznejgalaretowatej,budową
przypominającejtkankęzarodkową.Komórkimiazgisątogwiazdkowatefibroblasty,
któretworząprzestrzennąsieć;sąonezanurzonewgalaretowatejsubstancjipodstawo-
wej,zawierającejdelikatnewłókienkaklejodajneisrebrochłonne.Pozafibroblastami
występujątakżewmiazdzeróżnokształtnehistiocyty.Zewnętrznąwarstwęmiazgitwo-
rząomówionejużwyżejodontoblasty.Ichwypustkicytoplazmatycznezewnętrzne(tzw.
włóknaTomesa)wnikajądokanalikówzębiny,wypustkiwewnętrznezaśprzechodzą
przezbezkomórkowąwarstwęWeiladogłębszych,bogatychwkomórkiwarstwmiazgi.
Wciągużyciamiazgaulegaprzemianom.Uludzistarszychupodabniasięona
dotkankiłącznejwłóknistejnaskutekzwiększaniasięwniejilościwłókienklejodaj-
nych.Różnisięonajednakodtejtkanki,ponieważnigdyniewystępująwniejwłók-
nasprężyste.
Naczynia.Miazgajestsilnieunaczyniona.Przezotwórszczytowykorzeniawcho-
dzinajczęściejjednatętniczka,którarozgałęziasięszybkonagęstąsiećwłosowatą.
Przeztenżeotwóropuszczamiazgęjednalubparężyłinaczyniachłonne.
Nerwy.Razemznaczyniamiwnikajądomiazgipęczkiwłókiennerwowych;więk-
szośćznichtowłóknardzenneczuciowe.Ichkońcowegałązkitworząsiećwbezkomór-
kowejwarstwiepododontoblastami;stąd,tracącosłonkęrdzenną,biegnąwzdłużodon-
toblastówitworzązakończenienerwowenapowierzchniichwypustekzewnętrznych
uwejściadokanalikówzębiny.Niejestdotądwyjaśnione,jakdalekosięgająonewgłąb
tychkanalików,jestjednakprawdopodobne,żewłókienkanerwoweidądalejwzdłuż
włókiencytoplazmatycznychzewnętrznychodontoblastówiznimidostająsiępodsamo
szkliwo,anawetsięgajądoszkliwawobrębietzw.wrzecionszkliwnych.Bezrdzenne
włóknanerwoweukładuwspółczulnegotowarzysząnaczyniommiazgi.
Zębina.Podwzględembudowymikroskopowejmożnazębinęporównaćdotkanki
kostnej,którejkomórki,tuodontoblasty,położonesąnajejobwodzie.Cytoplazmaodon-
toblastów,którewystępujątakżewzębachludzidojrzałych,zawieradiplosom,aparat
siateczkowyGolgiegoorazlicznemitochondria.Pozatymznajdująsięwniejziarnisto-
ścipodobnedoziarenkomórekwydzielniczych.Ziarnistościtegromadząsięjedynie
wtejczęścikomórki,któraprzylegabezpośredniodozębiny.Substancjepotrzebne
doutworzeniazębinysądostarczaneodontoblastomznaczyńwłosowatych,którewni-
kająpomiędzywydłużonewypustkitychkomórek.Prawdopodobnieodontoblastyod-
grywająważnąrolęprzytransporciesubstancjimineralnychzkrwidoprzedzębiny(pre-
dentinum).Wcytoplazmietychkomórekmożnawykazaćjeszczeprzedutworzeniemzę-
binywapń,potasorazfosfor,atużprzedrozpoczęciemtworzeniazębinywszystkiete
substancjewystępująwodontoblastachwdużejilości.Wypustkizewnętrzneodontobla-
stówodpowiadająwypustkomkomórektkankikostnej(osteocytów),akanalikizębiny
kanalikomkostnym.Kanalikizębinybiegnąesowatymiliniamiodmiazgipodszkliwo,
oddającpodrodzelicznecienkieodgałęzienia,łączącesięzpodobnymiodgałęzieniami
kanalikówsąsiednich;wpobliżuszkliwarozgałęziająsięmiotełkowato(ryc.34).Nie-
któreztychkońcowychgałązekmogąprzechodzićdowewnętrznychwarstwszkliwa
itworzyćtamtzw.wrzecionkaszkliwne(p.wyżej).Ścianękanalikatworzycienkazwap-
niałazębinaprzykanalikowa(dentinumperitubulare).Istotazębinyznajdującasięmię-
dzykanalikamijestzbudowanazpilśniutkanejzwłókienekklejodajnych,spojonych
istotąmiędzywłókienkowązawierającąsolemineralne,główniefosforanwapniawpo-
stacisubmikroskopowychkryształkówapatytu(Ca
10
[PO
4
]
6
OH)
2
.
Omawiającrozwójzębiny,wspominaliśmyjuż,żewjejpowierzchownychwarstwach
występują:wkoronieniezwapniałeprzestrzeniemiędzykulkowe(ryc.36c),wkorzeniu
analogicznedrobneprzestrzeniewarstwyziarnistej(Tomesa)korzeniazębiny(stratum
granulosumradicisdentini)(ryc.35).
44
