Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
powierzchnizębaizębiny(ryc.36aib);środkoweodcinkipryzmatówtworząlinięfa-
listą,odmienniebiegnącąwpęczkachsąsiadującychzesobą.Wzwiązkuzrozwojem
szkliwaomawialiśmyjużjegobudowęwarstwową,wyrażającąsięwpoprzecznymprąż-
kowaniupryzmatówitzw.liniachprzyrostowych(Retziusa)(ryc.31).
Cementpokrywazewnętrznąpowierzchnięzębinykorzeniaiszyjkizęba(gdziesty-
kasięzeszkliwem)ażdootworuszczytowegokorzenia;czasemniecokostniwawnika
dokanałukorzenia.Cementmabudowępodobnądotkankikostnejiwystępujewdwóch
odmianach:jakocementbezkomórkowyikomórkowy.Ijeden,idrugijestzbudowany
zwarstwgęstoutkanych(pilśni)włókienklejodajnych,międzyktórymi,podobniejak
wtkancekostnej,odkładająsięsolemineralne,główniesolewapnia.Wcemencieko-
mórkowymwystępujątypowekomórkikostne(mająonetunazwęcementoblastów).
Zozębnejtkankiłącznejokrywającejkorzeńzębawnikajądocementulicznepęczki
włókienklejodajnych(Sharpeya),wiążącząbzozębną.
Prawidłowamineralizacjazębówzależyodwspółdziałaniawieluczynników,aprzede
wszystkimhormonów,witaminorazprawidłowegodostarczaniaokreślonychilościsoli
mineralnych.Regulatoremprocesuwapnieniasągruczołyprzytarczyczne.Brakparat-
hormonuprowadzidozaburzeńwuwapnieniuzębów.Wykazanoponadto,żetakżehor-
monyprzysadki,nadnerczyitarczycywywierajądużywpływnaprawidłowośćproce-
sówwapnienia.Zróżnychwitaminnafizjologicznyrozwójzębówprzemożnywpływ
wywierawitaminaCorazzespółwitaminD.BrakwustrojuwitaminyCprowadziszyb-
kododegeneracjiodontoblastówiresorpcjizębiny.NiedostatecznailośćwitaminyDjest
źródłempoważnychzaburzeńwuwapnianiuzębów.
Kształtzębów
Mianownictwo.Dladokładniejszegoopisuzębówpowstałospecjalnemianownictwo.
Z6powierzchnikoronyodróżniamyjednąłączącąsięzkorzeniemzębai5po-
wierzchniwolnych.Powierzchniaprzeznaczonadożucianosinazwępowierzchni
żucia(faciesmasticatoria*).Nazębachtrzonowychmaonakilkaguzków,nakłach
występujewpostacijednegowierzchołka,nasiekaczachwpostaciwąskiejkrawędzi
(krawędźsieczna).
Nawszystkichzębachodróżniamypowierzchnięzewnętrzną(faciesexterna),
skierowanądoprzedsionkajamyustnej,przyczymnazębachprzednich(siekaczeikły)
nazywamyjąpowierzchniąwargową(facieslabialis),nazębachtylnych(przed-
trzonowychitrzonowych)–powierzchniąpoliczkową(faciesbuccalis).Przeciw-
ległapowierzchniawewnętrzna(faciesinterna*),skierowanadowłaściwejjamy
ustnej,wewszystkichzębachnosinazwępowierzchnijęzykowej(facieslingu-
alis).Dwiedalszepowierzchnieskierowanesądoobusąsiednichzębów;tworząonepo-
wierzchniestyczne(faciescontactus).Powierzchniastycznaskierowanadolinii
pośrodkowejłukuzębowego(kierunekbliższyalbomezjalny,directiomesialis)wprzed-
nichzębachnosinazwępowierzchnimezjalnejlubprzyśrodkowej(faciesme-
sialis),wtylnych–powierzchniprzedniej(faciesanterior*);powierzchniastycz-
naskierowanadowolnegokońcałukuzębowego(kierunekdalszy,directiodistalis)
wsiekaczachikłachnosinazwępowierzchnibocznej(facieslateralis*),awzę-
bachprzedtrzonowychitrzonowych–powierzchnitylnej(faciesposterior*).Po-
wierzchnietenazywamydlawszystkichzębówpowierzchniądystalną,czylidal-
szą(faciesdistalis).
Ryc.36a.Wycinekszkliwazpodłużnegoszlifuzęba.Widaćpoprzeczneprążkowanie
pryzmatówszkliwnych.Mikrofotografia.
Ryc.36b.Rozgałęzieniakanalikówzębinywpobliżuszkliwa.Mikrofotografia.
Ryc.36c.Wycinekzębinyzpodłużnegoszlifuzęba.Widaćdużąprzestrzeńmiędzy-
kulkową.Mikrofotografia.
47
