Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
EPOKANIETYLKOWSTECZNA
anglosaskie.Począwszyodpoł.Vw.,pogańskiehordyAnglówiSaksonównietylkopozba-
wiałyterytoriumbrytońskichCeltów,schrystianizowanychjeszczewczasachrzymskich,
lecztakżesiałyspustoszenie,paliłyiplądrowałykościoły,mordowałyksiężyizakonników.
Świadektychwydarzeń,brytońskimnichGildas,pisałzprzerażeniem:DKażdaosadajest
zrównywanazziemiąuderzeniamitaranów,jejmieszkańcymordowanipospołuzesłużbą
kościelną,księżmi[ś]mieczebłyszczązkażdejstrony,apłomieniestrzelająwokół.Jakże
strasznąjestrzecząwidziećkopuływieżwyrywanezichumocnień,kamieniezwysokich
murów,święteołtarze,okaleczoneciała,wszystkopokrytestrupamitężejącejkrwi,wszystko
jakbyzostałozgruchotanewtejsamejupiornejmachiniedotłoczeniawina”
11
.Pogańskie
pieśninajeźdźcówzawierałyzpewnościąpodobneopisy,tyleżewidzianezdrugiej,trium-
fującejstrony.Trudnosobiewyobrazić,byKościół,jedynawówczasinstytucjazdolna
dozapisywanialiteratury,byłzainteresowanyzachowaniemtegorodzajutekstów.Stąd
zepoki,wktórejpogańscyAnglosasizwyciężalichrześcijańskichCeltów,niezachowałsię
pozakrótkimiurywkamiiinformacjamioichpogańskiejtreściżadentekst.
Zapewneanalogicznierzeczsięmiałaztriumfalnymipieśniamiwikingówplądru-
jącychklasztory.GdyłupiliLindisfarneimordowalimnichów,rzucającichdlazabawy
dowodyzrozprutymibrzuchamiijelitaminawierzchu,totakichobrazkówwytłuma-
czyćmetaforyczniesięniedałoibyłobydziwne,gdybyKościółpowierzałpodobnepieśni
dozachowaniaswymskrybom.Toteż,Dgdychrześcijaństwopojawiłosięwpółnocnej
Europie,jednymzpierwszychjegozadańbyłozniszczenieniechrześcijańskiejmitologii,
wtympoezjiheroicznej,któramogłasłużyćjakopunktoporutradycjikulturowejspoza
chrześcijaństwa”
12
.
PatresEcclesiae
WstabilizacjinowejwiaryszczególnąrolęodegraliOjcowieKościoła(łac
.
Patres
Ecclesiae),jaksięokreślaeklezjastówżyjącychidziałającychodIIdoprzeł.VIIiVIIIw.,
czylidowczesnegośredniowiecza.Ichpismaodegrałyistotnąrolęwkształtowaniusię
doktrynychrześcijaństwaiwjejobronieprzedrozlicznymiherezjami.WtymokresieKościół
niebyłjeszczepodzielonyprzezpóźniejsząwielkąschizmęz1054r.,choćpodziałnadwa
skrzydła,wschodnieortodoksyjneizachodniełacińskie,zwolnasięjużwówczaszaryso-
wywał.DlategozewzględunamiejscepochodzeniaidziałalnościdzielisięichnaOjców
Kościołazachodniegoiwschodniego,przyczymczęśćznichjestuznawanaprzezoba
skrzydłachrześcijaństwa.Tych,którzydziałalinajwcześniej,wczasach,gdyżyliaposto-
łowieiichbezpośredniuczniowie,określasięmianemPatresApostolici.
Istniejączterykryteriazaliczaniaposzczególnychmyślicieliorazautorówchrze-
ścijańskichdogronaPatresEcclesiae:(1)działalnośćwnajstarszymokresieistnienia
Kościołachrześcijańskiego-antiquitas;(2)głoszenieprawowiernychpoglądów-doctrina
ortodoxa;(3)powszechneuznanie-aprobatioEcclesiae;oraz(4)poświadczonaświętość
11
Gildas,DeexcidioetconquestuBritanniae,w:NenniusundGildas,Hrsg.SanMarte(A.Schulz),Berlin1844,
24-25,s.152.
12
N.Frye,TheSecularScripture,Cambridge,MA,1976,s.20.
