Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
BIZANTYJSKIRYWALZACHODU–PODSTAWYPOTĘGI
pytanie,jakprzeciętnyobywatelBizancjummógłobjąćumysłemichęciąprzestrzeganiato
takobszernierozbudowaneprawo.
Podstawybizantyjskiejkultury–edukacjainauka
OileprawotworzonewBizancjumjednoznaczniekontynuowałotradycjerzymskie,
otylepozostałedziedzinykultury,wtymedukacja,opatrywanaprzymiotnikiemDbizan-
tyjska”,sączęstokwestionowaneprzezwspółczesnychuczonychgreckich,podobniejak
architektura,sztukaczyliteraturaokreślanewwieluopracowaniachjakobizantyjskie.
Zdaniemuczonychgreckichkulturacesarstwabizantyjskiegobyłakontynuacjąantycznej
cywilizacjihelleńskiej,aprzymiotnikwskazującynajejbizantyjskośćDjestnieakcepto-
walny,ponieważBizancjumniewyznaczałonowychdrógnatympolu,leczkontynuowało
[antyczny]systemedukacyjny,ażdoostatecznegoupadkucesarstwa,jakooczywisty,
choćzniewielkąilościąniezbytważnychzmian.[ś]Takoncepcjabizantyjskiejkontynu-
acjipowinnabyćrozumianajakoharmonijnydialogzprzeszłością”
12
.AnthonyKaldellis,
wswejpracyHellenisminByzantium,dowodziponadwszelkąwątpliwość,żewciągutysiąc-
leciaistnieniaBizancjum,aleszczególniewostatnimokresie,jegocechącharakterystyczną
byławzbogaconareligiąchrześcijańskąhelleńskaświadomość,copodkreślatytułostat-
niego,wyjątkowobogategowodpowiednieargumentyrozdziałuwspomnianejmonografii
DKlęskaImperiumiwyłonieniesięnarodowegohellenizmu”
13
.
Podążająctymśladem,częśćuczonychodchodziobecnieodużywaniaprzymiot-
nikaDbizantyjski”,zastępującgotakimipojęciami,jakDśredniowiecznaliteraturagrecka”
-Greekmedievalliterature,lubDśredniowiecznakulturaGrecji”-medievalcultureofGreece,
itd.Szanująctopodejście,niezrezygnujętujednakzpojęciaDbizantyjski”wodniesieniu
doposzczególnychdziedzinkulturybyłegocesarstwa,ztymżewmoimujęciuDbizan-
tyjski”oznaczaDkontynuującywBizancjumprzedewszystkimtradycjegreckie”.Tak
rozumianakontynuacjadostrzeganajestszczególniewzakresiefilozofii.DDoniedawna
należałydorzadkościwykładniefilozofiiśredniowiecznej,któreuwzględniałybyrównież
dorobekmyśliCesarstwaWschodniorzymskiego.Ważnymprzedmiotembadańpozostaje
ciągłośćfilozofiiantycznejijejzwiązekzfilozofiąśredniowiecznąwBizancjum”
14
.Ujawni
siętowsposóbszczególnywokresierenesansu,gdywielkaemigracjauczonychbizan-
tyjskichspowodowanainwazjąosmańską,pojawisięwEuropieZachodniej,zapoczątko-
wującnurtmyślihumanistycznejbiorącejzapunktwyjściadokonaniafilozofiistarożytnej.
Wrócędotegoobszerniejwnastępnymtomiepoświęconymodrodzeniu.
tesdistinctum.ToniezwykłewydanieprawJustynianatworzywrazzkilkomainnymiszesnasto-isiedemnastowiecznymi
edycjamijegowybranychprawunikatowąkolekcjęcymeliówwBibliotecePoznańskiegoTowarzystwaPrzyjaciółNauk.
12
A.Markopoulos,InSearchfor)HigherEducation)inByzantium,DZbornikRadovaVizantoloskogInstituta”
Jan.2013,1(50),s.25.
13
A.Kaldellis,ImperialFailureandtheEmergenceofNationalHellenism,w:HellenisminByzantium.TheTransfor-
mationofGreekIdentityandtheReceptionofClassicalTradition,Cambridge2007,s.317-387.
14
B.Tatakis,Filozofabizantyńska,tłum.S.Tokariew,Kraków2012,s.265.
