Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałII
BIZANTYJSKIRYWALZACHODU
–PODSTAWYPOTĘGI
GdyzachodnieskrzydłoImperiumRzymskiegopowolipopadałowdekadencję,
jegowschodniaczęśćszybkostawałasięsamodzielnymcesarstwem,szczególniedzięki
umiejętnejpolitycecesarzaJustynianaIWielkiego(ok.482-565,panowałod527).Bizan-
tyjczycy,wdużej,jeśliniewprzeważającejmierzebylipochodzeniagreckiego,alemimo
touważalisięwciążzaprawowitychkontynuatorówImperium.DDawnesłowa«Hellen»
(Grek)i«helleński»(grecki)[ś]znaczyływBizancjumtyle,co«poganin».Chrześcijańscy
Grecyepokibizantyjskiej[ś]nazywalisiebieRzymianami”
1
.Konstantynopoldługobył
określanyjakoNowyRzym,ajegomieszkańcyjakoRzymianie(Rhomaioi).Zichlitera-
tury,przynajmniejprzezkilkasetpierwszychlatistnieniacesarstwawschodniego,przebija
wyraźnienadziejanaodzyskaniejednolitejpozycjiImperium,którymniegdyśzawiadywał
August,TrajanczyKonstantyn,rozumianegojakocałośćówczesnegoświata(oikumene).
Bizancjum-silneorazkulturowoważnepaństwo-przetrwałoomaltysiąclat,okres
nieosiągalnydlawieluimperiów.Jegokoniecnastąpiłdopierowpoł.XVw.podciosami
osmańskichTurków.
HistoriaBizancjumrozpoczęłasięnadobre,gdyKonstantynWielkiprzeniósłswoją
stolicędomałejmiejscowościonazwieBizantion,którejnadałimięMiastoKonstantyna
-Konstantynopol.HistoriaosadyBizantionsięga659r.p.n.e.,gdyzałożylitufaktorię
kupcyzMegary.Osadaprzechodziłaróżnelosy,podlegającokresowotoAtenom,to
państwumacedońskiemu,ażwkońcuznalazłasięworbicieRzymu.Konstantynwybrał
tomiejscezwielupowodów,przedewszystkimcentralnegopołożeniaKonstantynopola
względemwschodniegoizachodniegoskrzydłacesarstwa,cozapewniałojednocześniestyk
kultureuropejskiejiazjatyckiej.Wynikałaztegomożliwośćkontrolowaniahandlumiędzy
obukontynentamidziękidogodnymwarunkomżeglugizapewnianymprzezgłębokązatokę
pozbawionąprzypływówiodpływów,cobyłoważnedlafunkcjonowaniaportu.Przenie-
sieniestolicycesarstwadoKonstantynopolazostałonienajlepiejprzyjęteprzezsamych
Rzymian,nienaruszałojednakfaktycznejdwukulturowościImperium,jeślipamiętamy
osiletradycjihelleńskiejwRzymie,gdziewiększośćautorówifilozofówznałaiłacinę,
igrekę,tworzącdziełaprzemienniewobujęzykach.
1
O.Jurewicz,Historialiteraturybizantyńskiej,s.57.
