Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ascetyzmiascetycy
25
jednymterenie.WedługlegendyzostałozapoczątkowanezazgodąKonstantynaWielkiego,
choćudokumentowanepowstanieklasztoru,znanegodziśjakoWielkaŁawra,pochodzi
dopieroz963r.Jegozałożycielembyłśw.AtanazyzAthos,któryprzywiódłdotegomiej-
sca80mnichów.Byłtakżetwórcązbioruobowiązującychturegułpotwierdzonychprzez
cesarzabizantyjskiegoNiceforaIIFokasa.
Donajoryginalniejszychzabytkówarchitekturyklasztornej,naśladującychobiekty
zgóryAthos,należyznaczniepóźniejszy,bozokresupóźnobizantyjskiegomonastyr
Rusanu(MoniRoussanou),wzniesionymalowniczonaszczyciewysokiejskaływgreckich
Meteorachnapółnocno-zachodnimskrajuTesalii.Liczneklasztorytypuwschodniego
powstawaływokresieistnieniapaństwabułgarskiegoiKrólestwaSerbii.Doarchitekto-
nicznienajpiękniejszychnależymonastyrRilskiwBułgarii,któregobudowęzapoczątkował
św.IwanwczasachbułgarskiegocaraPiotraI(po912-969,panowałod927).Bałkańskie
klasztorycechująsięzwykleurokliwąlokalizacjąiarchitektonicznympięknem.Klasztor
założonyw905r.przezuczniaCyrylaiMetodego,św.Nauma,wOchrydzie(dziśnatery-
toriumMacedonii)budzizachwytswąmonumentalnąarchitekturą,położeniemnawyso-
kiejskalenadJezioremOchrydzkim.Rozwinęłasiętusławnaochrydzkaszkołapiśmien-
nicza,októrejpiszęoddzielnie.Klasztortenbyłwśredniowieczujednymznajwiększych
ośrodkówkulturywEuropienietylkosłowiańskiej.
Ascetyzmiascetycy
Pojęcieascetyzmu(zgr.askesis)wprowadzilifilozofowiegreccy,używającgo
wodniesieniudosystemupraktykmoralnych,dziękiktórymczłowiekmożesięuwolnić
odotaczającegogozła,moralnegonieładuimroku,uosabianegowczasachchrześcijań-
skichjakosiedliskoszatanawkraczającegowżycieludzkieiwypaczającegojegrzesznymi
pokusami.Ponieważnajłatwiejulegaimciało,należyograniczaćjegofunkcjedoczesne,by
wyeliminowaćpożądanie,nadmiarjedzeniaiotaczająceczłowiekawygodyżycia.Reali-
zująctoprzesłanie,pierwsiascetycypowoływalisięnaChrystusa.Twierdzili,żepodążanie
jegośladem,równieżwcierpieniuibóludoznanymwczasieukrzyżowania,byłonajlep-
szymprzygotowaniemdomęczeństwawczasachrzymskichprześladowań.ŚwiętyMarek
włożyłwustaChrystusanastępującesłowa:DJeśliktochcepójśćzaMną,niechsięzaprze
samegosiebie,niechweźmiekrzyżswójiniechMnienaśladuje!”
16
Wdążeniudoograniczeniafunkcjiciałapierwsichrześcijańscyasceciczer-
palizpogańskiejpitagorejskiejkoncepcjiciałajakowięzieniaduszy(gr.somasema).
JednymzprekursorówtakiegopodejściabyłOrygenes.Uważałon,żeDduszepre-
egzystują,zanimotrzymająodBogakształtcielesny.Powołującciałoczłowiekado
życia,Bógzamykazatemduszęjakbywindywidualnejceliwięziennej,cojestrównież
karązagrzechpierworodny”
17
.Jeszczedalejposzedłśw.Augustyn,którytwierdził,
żeDciałonależyuznaćzadoczesnąprzeszkodęzarównowdążeniudozbawienia,jak
iwaktywnościpoznawczej.Dbaćnależytylkooduszę,odrzucającwszelkiesatysfakcje
16
BT
,Ewangeliawedługśw.Marka,8,34,s.1168.
17
W
.Lipoński,Mocowanieduszyzciałem,DEthos”,Lublin2008,nr82-83,s.223.
