Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Anachoreciiwczesnyruchmonastyczny
23
życia-sanctitasvitae,przyczymwKościelezachodnimograniczasięczas,wktórymdzia-
łaliiżyli,do636r.,tj.dośmierciIzydorazSewilli,wKościelewschodnimzaś-do749r.
iśmierciJanazDamaszku.Specjalnezasługiwformułowaniuwiedzyteologicznejsą
ponadtowyróżnianenadawaniemtytułuDoktoraKościoła(łac.DoctorEcclesiae);otrzy-
małogorównieżwieluOjcówKościoła.Podwójnytytułnosząm.in.:wKościelezachodnim
-św.Hieronim,tłumaczBibliinajęzykłaciński;św.AugustynzHippony,filozof,teolog,
mistykiorganizatorżyciakościelnego,którymarównieżtytułdoctorgratiae–doktora
łaski
13
;dwajpapieżeLeonWielkiiGrzegorzWielki;orazIzydorzSewillizajmującysię
opróczteologiitakżehistorią;natomiastwKościelewschodnim-AtanazyWielki,Jan
ChryzostomiJanzDamaszku.Działteologii,któregotematykęstanowiąbadanianadich
działalnościąiżyciem,nosinazwępatrystyki.
Anachoreciiwczesnyruchmonastyczny
Najstarszą,azarazemskrajnąformążyciadowodzącąoddaniaBoguprzezsamotne
medytacjeiżyciewasceziebyłanachoretyzm(gr.anachoreo–wycofujęsię).Zapierw-
szychinajsławniejszychanachoretów,czylipustelników,uchodząśw.św.:AntoniPustelnik,
AmmonasiMakaryEgipski,wszyscyżyjącywIVw.Ruchanachoreckirozwijałsięna
BliskimWschodzie,napustynnychobszarachEgiptu,wSyrii,takżewPalestynie.Stąd
idearozprzestrzeniłasiędoKapadocjiiwkierunkupołudniowymsięgałaażdoEtiopii.
Równolegledoindywidualnegopustelnictwapowstawałaformazbiorowegoodosobnienia,
podjednymdachem,określanegojakocenobityzm(łac.coenobium-klasztor;gr.koinos
–wspólny).Zatwórcęcenobityzmuuchodziśw.PachomiuszzwanyWielkim(ok.292-348),
pierwszykoinobiarches–coenobiarches,czyliprzełożonypodobnejkongregacjiwIVw.
UrodziłsięwEgipcie,byłpoganinem,żołnierzemarmiirzymskiejizostałnawróconyprzez
swychtowarzyszywokresieszerzeniasięchrześcijaństwa.Ideęcenobityzmurozwinął
BazylizCezarei,zwanyrównieżWielkim(329-379),zapoczątkowujączarazemideę
monastycyzmu.Pojęciemonastycyzm(gr.monachos–samotny)wywodzisięzideisamot-
negospędzaniażycianadoskonaleniuduchowym,szczególnienamodlitwieimedytacji,
zdalaodpokusrzeczywistości,wcelucałkowitegopoświęceniasięBogu.Wiernipustynnej
samotnościzyskalinazwęeremitów(gr.eremos-samotny,luberemia-pustynia),rozwi-
jającprzytymzwykleascetyzm(gr.askezis-pierw.ćwiczenie,trening),ideęoddaniasię
życiuduchowemuwzmocnionąprzezposkramianiepotrzeborganizmuiograniczaniejego
funkcjiwegetatywnych.
Jaksięoblicza,wklasztorachprzeł.IViVw.żyłołącznieok.7000mnichów.
WEgipcieistniejedodziśnajstarszyklasztorświatapodwezwaniemśw.Antoniego,zbudo-
wanywoazienapustyniok.334kmodKairu.Innymjestklasztorśw.Saby,znanywjęzyku
arabskimjakoMarSaba,założonyprzezśw.Sabęw482r.wdolinieCedronunaterenie
Palestyny.
Wobrębiewschodniegomonastycyzmurozwinęłasięwkrótceideahezychazmu,
mistycznegoskupieniamodlitewnego,podczasktóregodokonujesięprzenikanieducho-
13
Jegopoglądyomawiamoddzielniewpodrozdz.Scholastyka–flozofaiteologiakatolicka.
