Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.7.ZŁOTAREGUŁAFINANSÓWPUBLICZNYCH
Metodawydatkowanieignorujekryteriumrównowagibudżetowej,tyletylkożepunk-
temwyjściadosporządzaniaplanufinansowegopaństwaniezbędnezadaniapubliczne.
Toonewyznaczająwielkośćpotrzebfinansowychpaństwa.Jeżelipotrzebyteniemogą
byćzaspokojoneprzyistniejącychpodatkach(dochodach),tozgodniezezłotąregułą
finansówpublicznychnależypodnieśćstawkipodatkowei/albowprowadzićnowepodatki.
Wedługzłotejregułyfinansówpublicznychstronadochodowabudżetupaństwa
powinnabyćdostosowywanadostronywydatkowej.Paradygmatzłotejregułyfinan-
sówpublicznychopierałsięnazałożeniu,żewszystkieponoszonewydatkipubliczne
ważneikoniecznedladobraogółu.Wtakiejsytuacjinależałodokonaćpoboru
daninniezbędnychdoichpokrycia.Złotąregułęfinansówpublicznychlapidarnieujął
G.Jèze:hSąwydatki,trzebajepokryć”47.
Wświetleprzedstawionychwcześniejpoglądówortodoksyjnychfiskalistów,atakże
omówionegodalejnowegokonserwatyzmufiskalnego,podejścietakietrzebauznać
zaconajmniejdyskusyjne,wobeczaleceńograniczaniafiskalizmu,obniżaniapodat-
ków,łagodzeniaprogresjipodatkowej,równoważeniabudżetuwyłącznienapodsta-
wiedochodówzwyczajnych(bezzwrotnych)itd.Zaletąideizłotejregułyfinansówpub-
licznychjestjednakto,żezwracauwagęnaróżnemożliwedozastosowaniafilozofie
wpodejściudobudowybudżetupaństwa,awistocienaróżnedoktrynyfiskalne,które
elementemdoktrynspołeczno-ekonomicznychpaństwa.
Wpraktyceanimetodadochodowa,animetodawydatkowaniewystępująwczys-
tejpostaci.Dzisiajzłotąregułęfinansówpublicznychnależałobyinterpretowaćina-
czej.Chodzimianowicieoto,abyprzewidywanewplaniewydatkiznalazłyźródło
finansowania.Wzrastającewydatkipubliczneniekonieczniemusząwięcbyćpokryte
przezdodatkowedochodypochodzącezewzrastającychciężarówpodatkowych.Moż-
liwejesttakżezaciąganiepożyczek.Przejawemrespektowaniazłotejregułyfinansów
publicznychwtakimprzypadkujestzapewnieniedostępupaństwadorynkupożycz-
kowego.Innymisłowy,chodzioto,abyplanfinansowypaństwaznajdowałpokrycie
zarównowdochodach,jakiwpożyczkach.Wtymostatnimprzypadkupaństwonie
możekorzystaćzatrybutuwładzy,takjakwprzypadkupodatków,leczmusizabie-
gaćopożyczkiuróżnychpodmiotów,oferującatrakcyjnedlanichwarunki.Winnym
raziepaństwomożemiećtrudnościzbieżącymfinansowaniemdeficytubudżeto-
wego,coniekiedynastępujeiwywołujeistotnezakłóceniawfunkcjonowaniufinan-
sówpublicznych.Nieprzestrzeganiezłotejregułyfinansówpublicznychprowadzina
ogółdoponoszeniadodatkowychwydatkówzwiązanychzpozyskiwaniemdroższego
pieniądzapożyczkowego,płaceniemkarnychodsetekzanieterminoworegulowane
zobowiązaniaitd.48
47G.Jèze,Coursdefinancespubliques,Paris1936,cyt.za:P.M.Gaudemet,J.Molinier,opocito,s.165.
48Wniektórychkrajach,m.in.wPolsce,istniejeustawowyobowiązekprzedstawieniaparlamentowi
przezrządwiarygodnychźródełfinansowaniadeficytubudżetowego.Winnymrazieparlamentowinie
wolnouchwalićbudżetu,wktórymwydatkinieznajdująpokryciawpieniądzupożyczkowym.
73