Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Materia
bretońska
dynastiiPlantagenetów.OpisującburzliwelosykrólestwaBrutaijegonastępców,au-
torpoświęcawieleuwagipostacikrólaArtura,czyniączniegosymbolpotęgiinieza-
leżnościBrytanii.Epokaarturiańskaprzedstawionazostajejakozłotywiekrycerstwa.
Odtejporynawpółlegendarnywładcazdobywałbędziecorazwiększąpopularność
whistoriografiiiwliteraturześredniowiecznejEuropy.
KrólArturniejestjedynąpostacią,jakąliteraturatazawdzięczamateriibretoń-
skiej.DonajbardziejznanychgwiazdceltyckiegoświatanależąniewątpliwieTristan
iIzolda.Spośródmotywów,najważniejszymokażesięmotywGraala.
Literaturastarofrancuskaasymilujemotywyceltyckie,aleisamawpływanaich
kształtowanie.Jejzasługąjest,niewątpliwie,utrwalenienapiśmieustnychceltyckich
opowieści.TekstamistarofrancuskimiinspirowanajestteżznacznaczęśćMabinogion
–zbioruzapisanychwXIII–XIVw.walijskichopowieści
34
.
41
„Trzebamiumrzećdlatwojejmiłości”:
DziejeTristanaiIzoldy
HistoriatragicznejmiłościTristanaiIzoldytojedenznajpiękniejszychinajtrwal-
szychrozdziałóweuropejskiejliteratury.PrzywędrowaładoFrancjizkrajuCeltów,
oczymświadcząimionabohateróworazmotywmiłościrodzącejsiępodwpływemma-
gicznegonapoju,obecnywopowieściachwalijskichiirlandzkich,awszczególności
wDiarmaidiGrainne(ok.800r.).Wśredniowieczu,imiętytułowegobohatera,Tristan,
wywodzonomylniezesłowatristeitłumaczonojakoDDzieckoSmutku”.Wrzeczywi-
stości,etymologiasięgaszkockiegoimieniaDrustan.Tristanzdajesięwięcposiadać
korzeniepiktyjskie:Drust,synTalorca,byłpostaciąhistorycznąiwVIIIw.władał
Piktami.ImięIzoldy(walijskieEssylt),wywodzisięprawdopodobniezantycznego
brytyjskiegoimieniaAdsiltiaioznaczaDTa,naktórąsiępatrzy”.
Pewnemotywy,jakkłamstwoIzoldyoBiałychDłoniach,dotyczącekolorużagla,
mogłyzostaćzaczerpniętezmitologiiantycznej.Teoriaantycznegopochodzeniale-
gendytristanowskiejniewydajesięjednakprawdopodobną.
Niewiemy,jakądrogąopowieśćoTristanieiIzoldzieprzedostałasiędoFrancji.
Swójudziałwjejrozpowszechnianiumielizpewnościąwalijscyiirlandzcypieśniarze,
podróżującylicznieichętniepopółnocnejFrancji.Świadectwaznajomościtejopowie-
ściznajdujemyjużwpoezjitrubadurów:Cercamona,BernartadeVentadorna,Raim-
bautad’Orange,GuirautadeCabreraiArnautaGuilhema.
Niezachowałsiężadenkompletnytekstfrancuskiejwersjilegendy.Badaczezakła-
dająistnieniepierwotnegowzoruopowieści,którynieprzetrwałdonaszychczasów.
ZnanydziśLeRomandeTristanetIseut–DziejeTristanaiIzoldy,autorstwaJosephe’a
Bédiera,powstałw1900r.ijestkompilacjązachowanychfragmentówwersjifrancu-
34
NazwaMabinogionpochodzizXIXw.Zbiórtenobejmujejedenaścietekstów–tzw.CzteryGałęzie,
opowieściCulhwchiOlwen,SenMacsena,LluddiLlefelys,SenRhonabwy’ego,oraztrzylegendyarturiań-
skie:PaniŹródła,Peredur,GeraintiEnid.MabinogionjestteżjednymznajważniejszychwalijskichŹródeł
historycznych.
