Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4
Rozdział1
Historiawskrócie
tenbyłznanyjużwczasachArystotelesa.Fakt9że
wrzeczywistościprędkośćświatłajestskończona9zo-
stałustalonyprzezDuńczykaOlechristensenaR|me-
ra(1644-1710).NajbliższyksiężycJowisza9Io9maor-
bitę9któraznajdujesięprawiedokładniewpłaszczyźnie
orbityJowiszawokółSłońca.R|merdokonałwnikli-
wejanalizyzaćmieńIo9kiedytenporuszałsięwcieniu
zaJowiszem.W1676rokuprzewidział9że9listopada
Iopojawisięzciemnejstrony10minutpóźniejniż
możnabyłotegooczekiwaćnapodstawieuśrednio-
nychruchów.Dokładnieoczasie9Iozachowałsiętak9
jaktoprzewidziałR|merwpowiązaniuzeskończoną
prędkościąświatła.Byłwstanieprzewidzieć9żeświa-
tłopotrzebujeokoło22minut9byprzebyćodległość
równąśrednicyorbityZiemiwokółSłońca9czyliokoło
300milionówkilometrów.HuygensiNewton9atakże
wieluinnych9byliprzekonanioważnościpracR|me-
AugustiQJHaQ)rHsQHl(1788±1827)(DziękiuprzHjmościAmbasady
ra.NiezależnieoszacowującśrednicęorbityZiemi9
Francji)
przypisaliprędkościcwartościrówneodpowiednio
293i108m/si294i108m/s.*
teorięfalowąwXVIIIwieku9wydatniezmniejszając
WielkieznaczenieopiniiNewtonarzuciłocieńna
skim9wychwalającteorięfalowąidodającdoniejno-
wąfundamentalnąideę9tzw.zIsIdęintHrfHrHncji
(s.389).
liczbęjejorędowników.Niezważającnato9wybitny
nJeżelidwiefalepochodzącezróżnychźródełpokry-
matematykLeonhardEuler(1707-1783)stałnastraży
wająsiędoskonalelubporuszająsięwbardzozbliżo-
teoriifalowej.Eulerzaproponował9żeniepożądane
nychkierunkach9toichłącznyefektjestkombinacją
efektybarwnewidzianewsoczewceniesąobecne
ruchównależącychdokażdejznich.n
woku(cookazałosiębłędnymzałożeniem)9ponieważ
Youngbyłwstaniewyjaśnićkoloroweprążkina
różneośrodkimająujemnądyspersję.Zasugerował9że
cienkichwarstwachorazustaliłdługościfalświatła
wpodobnysposóbsoczewkiachromatyczne(s.274)
różnychkolorówprzyużyciudanychNewtona.cho-
mogąbyćskonstruowane.PoglądtenpodchwyciłSamu-
ciażYounguparcieutrzymywał9żejegokoncepcje
elKlingenstjerna(1698-1765)9profesorwUpsali9który
miałypoczątekwbadaniachNewtona9tojednakbył
powtórzyłeksperymentyNewtonadotycząceachroma-
stalezaciekleatakowany.Wseriiartykułówprzypisy-
tyzmuiwykazałwnichbłąd.Klingenstjernakontakto-
wanychLordowiBroughamwnEdinburghReViewn
wałsięzlondyńskimoptykiemJohnemDollondem
referatyYoungazostałyocenionejakonpozbawione
(1706-1761)9któryobserwowałpodobnewyniki.Osta-
jakiejkolwiekwartościn.
tecznieDollondwroku1758połączyłdwaelementy9
AugustinJeanFresnel(1788-1827)9urodzony
jedenzeszkłakronowego(ang.crownglIss)idrugize
wBrogliewNormandii9rozpocząłswojebłyskotliwe
szkłaflintowego(ang.flintglIss)9bystworzyćpojedyn-
przywracaniedożyciateoriifalowejweFrancji9nie-
cząachromatycznąsoczewkę.Nawiasemmówiąc9wy-
świadomywysiłkówYoungasprzedokoło13lat.Fre-
nalazekDollondapoprzedziłypracenaukowcaamatora
snelpołączyłkoncepcjęopisufalHuygensaizasadę
chesteraMooraHalla(1703-1771)wEsse[.
interferencji(s.449).Sposóbrozchodzeniasięfalipier-
wotnejmożebyćpostrzeganyjakonastępstwosferycz-
nychfalwtórnych9którenałożyłysięnasiebieizinter-
1.4.Dziewiętnastywiek
ferowały9byzmienićnadciągającąfalępierwotnądo
postacizkolejnejchwiliczasu.SłowamiFresnela.
Falowateoriaświatłaodrodziłasięzasprawądr.Tho-
masaYounga(1773-1829)9jednegozprawdziwiewiel-
nWibracjefaliświetlnejwkażdymzjejpunktówmogą
kichumysłówtegostulecia.Wlatach180191802i1803
byćuważanezasumęelementarnychruchówprzekaza-
nychdoniej9wtymsamymmomencie9zoddzielnych
wygłosiłonodczytyprzedTowarzystwemKrólew-
wzbudzeńwszystkichfragmentówniezaburzonejfali9
rozważanejwkażdymzjejwcześniejszychpołożeń.n
*A.Wróblewski9Amż-żPhysż539620(1985).
