Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Widmaemisyjne
Wzależnościodkonkretnychwarunkówwzbudzeniadlaświecenialuminescencyj-
nego,czyliluminescencji,używanesąodpowiednienazwyszczegółowe.Naprzykład,
jeżeliwdanymwzbudzeniubierzeudziałenergiapolaelektrycznego,mówimyoelek-
troluminescencji(ztegotypuwzbudzeniemmamydoczynieniawróżnegorodzajuwy-
ładowaniachelektrycznych,takichjak:iskra,rurkaGeisslera,wyładowaniewysokiej
częstościitp.);jeżelipodstawowąrolęodgrywaenergiachemiczna,mówimyochemilu-
minescencjiitd.Bardzopięknezjawiskotriboluminescencji(luminescencjipodwpływem
tarcia)możnazaobserwowaćwszklanejlubkwarcowejpróżniowejpompiedyfuzyjnej
(najlepiejwpomieszczeniuzaciemnionym):wczasiepompowaniaprzeciskającesięprzez
dyszekropelkirtęciświecąintensywnym,metalicznymświatłemjasnozielonym(odłu-
gościfali
l
≈5461Å,rys.1.6).
Jeśliwzbudzenieodbywasiękosztemenergiifalielektromagnetycznejpadającejna
układ,tojesttofotoluminescencja,przyczymmówimyofluorescencji-gdyemisjapro-
mieniowanianastępujenatychmiastpozaabsorbowaniuprzezukładfalielektromagne-
tycznej,lubofosforescencji-gdytaemisjajestopóźnionawczasie.
C.Ciągłepromieniowanieoptyczne
Wbadaniachspektroskopowychczęstoistniejezapotrzebowanienapromieniowanie
owidmieciągłymidostateczniedużymnatężeniuwobszarzenadfioletowym.Tempera-
turalaboratoryjnychźródełtermicznychjestzwyklenatylemała,żeniemogąonedostar-
czyćpromieniowaniaodużymnatężeniuwtymobszarze.Dlabliskiegonadfioleturolętę
możeodgrywaćlampawodorowa,wktórejwykorzystujesięstosunkowogęstewidmo
linioweswobodnychatomówwodorubezpośrednioprzedkrótkofalowągranicąseriiBal-
mera,
l
=3645Å,iciągłewidmopozagranicątejserii(rys.1.4,p.1.3.1.A.a),atakże
widmopasmowecząsteczekH
2.Natężeniepromieniowaniaznaczniesięzwiększa,jeśli
zwykływodórzastąpićjegocięższymizotopemdeuterem.
Ponieważfaleelektromagnetycznekrótszeodokoło3400-4000Åsąprzezszkłoab-
sorbowane(granicaabsorpcyjnazależyodgatunkuszkłaijegogrubości),więcokienko
lampyemitującejpromieniowanienadfioletowesporządzasięzeszkłakwarcowego,które
możeprzepuszczaćfaleelektromagnetycznedodługościokoło1800Å.Okienkozodpo-
wiednioprzygotowanegofluorkulitu(LiF)pozwalaprzesunąćtęgranicędookoło1000Å.
D.Ciągłepromieniowanierentgenowskie
a.NazwapromienirentgenowskichpochodziodnazwiskaichodkrywcyWilhelma
KonradaRöntgena,któryeksperymentujączpróżniowąrurkąCrookesa,zauważył
w1895r.,żewjejściankachpowstajeniezwykleprzenikliwepromieniowanie;nazwałje
promieniamiX.PrzeprowadzonewnastępnychlatachbadanianaturypromieniRöntgena
(1902-HagaiWind:ugięcienaszczelinie,1906-Barkla:polaryzacjaprzezrozprosze-
nie,1912-Laue:obrazydyfrakcyjnezapomocąkryształów,p.3.2.2)wykazały,żesąto
takiesamefaleelektromagnetycznejakpromienieświetlne,tylkooznaczniemniejszych
długościachi
WkrótcepoodkryciuRöntgenazastosowanowieleulepszeńdotyczącychtechniki
wytwarzaniapromieniX.Pierwszyważniejszypostępwtejdziedziniezostałdokonany
19
