Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Widmaemisyjne
Porównując(1.35)i(1.36),otrzymujemy
21
Jeślinapięciejestwiększeodokoło20kV,równania(1.35)
i(1.36)musząbyćskorygowanezewzględunaefektrelatywi-
styczny,natomiastrównanie(1.37)pozostajesłusznedladowol-
nychwartościnapięcia.Wzór(1.37),określającykrótkofalową
granicęciągłegowidmarentgenowskiego,dostarczabardzodo-
kładnejmetodywyznaczeniastałejPlancka:mierzysięVi
n
max
Rys.1.13.Procespowstawaniapromieniowania
orazkorzystazeznanejzinnychpomiarówwartościładunku
hamowania.Szybkielektron(oprędkości
u
iładunkue
-)
elektrycznegoei
wnikadownętrzaatomu.Podwpływemoddziaływania
Zewzględunamechanizmpowstawaniaciągłegopromie-
elektronuzjądrem(+Ze)prędkośćelektronumaleje(do
niowaniarentgenowskiegonazywanejestonopromieniowa-
u
′),ajegotorulegazakrzywieniu,skutkiemczego
następujeemisjapromieniowaniarentgenowskiego
niemhamowania(nazwaniemiecka:Bremsstrahlungużywana
jesttakżewjęzykuangielskim).Jakwidaćz(1.37),graniczna
wartośćpromieniowania
n
maxniezależyodmateriałuantykatody.Takwięcpromienio-
waniehamowanianiejestcharakterystyczneiniemożesłużyćdostrukturalnychbadań
atomówtarczy.
Ve=h
n
max.
(1.37)
E.Promieniowaniesynchrotronowe
a.Nowoczesnym,niezwyklesilnymźródłempromieniowaniaciągłegowbardzo
szerokimzakresiewidmasąelektronowesynchrotrony.Zasadaichdziałaniawynika
zprawMaxwella:cząstkimająceładunekelektrycznyiporuszającesiępotorachza-
krzywionychemitująfaleelektromagnetyczne.Wsynchrotronachelektronyporuszają
sięwprostopadłym,silnympolumagnetycznym,którepowoduje,żeichruchodbywa
siępoorbitachkołowych.Promieniowaniegenerowanewtensposóbnazwanopromie-
niowaniemsynchrotronowym,gdyżporazpierwszyzostałozaobserwowane(w1947r.)
welektronowymsynchrotronie.Początkowopromieniowaniesynchrotronowewyko-
rzystywanojakonproduktuboczny”akceleratorówkonstruowanychdoprzyspieszania
cząsteknaładowanych,elektronówiciężkichjonów,np.protonówczydeuteronów,
przewidzianychdobadańzdziedzinyfizykiwysokichenergii.Odroku1980istnieją
synchrotronydedykowane,którebudowanesąspecjalniewceluwytwarzaniapromie-
niowaniaelektromagnetycznego.
Wtypowymakceleratorzeprzewidzianymdogeneracjipromieniowaniasynchro-
tronowegoelektronyemitowaneprzezdziałoelektronowe(wwynikutermo-lubfoto-
emisji)sąwstępnieprzyspieszanewliniaku,czyliakceleratorzeliniowym,doenergii
kilkusetMeV.Ponieważprzyspieszanienastępujewewnękachrezonansowychrozlo-
kowanychwliniakuwpewnychodstępach,więcprzyspieszeniadoznajątylkoelek-
tronywchodzącedownękwodpowiedniejfazie.Wrezultacieelektronyopuszczają
liniakpaczkami.Wiązkielektronówkierowanesąnastępniedotzw.boostera,czyli
niewielkiegopierścieniapomocniczego,wktórym-dziękiprostopadłemupoluma-
gnetycznemu-krążąpoorbiciekołowej.Wboosterzeelektronyprzelatująprzezwnę-
kęrezonansowąwysokiejczęstości,wytwarzającąoscylującepoleelektromagnetycz-
nezsynchronizowanezokresemichobiegu,copowoduje,żeulegajądalszemu
