Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
1.Wiadomościwstępne
ponad20000liniiFraunhofera(widmoodługościokoło5m),zmierzonychzniespoty-
kanąwtychczasachdokładnością,którazostałaprzekroczonadopieroprzezspektro-
skopięinterferencyjną.
SiatkiRowlandaprzezdługielatabyłycennyminstrumentemwbadaniachspektrosko-
powych.Umożliwiłyonedokładnepomiarydługościfalświetlnychiwybitnieprzyczyniły
siędoodkryciaprawidłowościwwidmachliniowychiichzwiązkówzestrukturąatomów.
Dlategorok1882uważanyjestwhistoriispektroskopiijakopocząteknowejery(p.1.1.c).
1.4.2.Pierwszeposzukiwaniaprawidłowościwwidmachatomowych
Jednocześniezdoskonaleniemtechnikipomiarowejczynionebyłylicznepróbyzna-
lezieniaprawrządzącychrozkłademliniiwwidmachposzczególnychpierwiastków.Bar-
dzowcześniezauważono,żewidmaniektórychznichzawierająsetkilinii,podczasgdy
widmainnychsąznacznieuboższe.Szczególnezainteresowaniebudziłostosunkowopro-
stewidmowodorowe,zktóregoznanopoczątkowotylkosześćlinii:czterywobszarze
widzialnymidwiewbliskimnadfiolecie,wyraźniepozostającychzesobąwpewnym
związku.Zauważonomianowicie,żezarównonatężenia,jakiróżnicedługościfalitych
liniiregularniemalejąwmiaręjakprzechodzimydofalcorazkrótszych.Ztegowzględu
zbiórliniiwodorowychnazwanoseriąwidmową(p.1.3.1.A.a).
Jaktrudnebyłypoczątkiposzukiwaniawyjaśnieniaobserwowanychprawidłowości,
możesłużyćnastępującyprzykład.Wroku1871GeorgeJohnstoneStoney(któryprzewi-
działistnienieelementarnegoładunkuelektrycznegoiw1891r.nazwałgoelektronem),
doszukującsięanalogiimiędzyfaląakustycznąiświetlną,stwierdził,żepierwszą,drugą
iczwartąlinięwodorową(liczącodnajwiększejdługościfali)możnauważaćza20,27
i32harmonicznądrganiapodstawowego,któregodługośćfaliwpróżniwynosi131274,14
Å.JednakdziesięćlatpóźniejA.Schusterobaliłtotwierdzenie,wykazując,żetakakoin-
cydencjamożebyćczystoprzypadkowa,gdyżmieścisięwramachprzewidywańrachun-
kuprawdopodobieństwa.
Seryjnycharakteruporządkowanialiniistwierdzonotakżewwidmachinnychpier-
wiastków.Wroku1879G.D.LiveingiJamesDewar,badającwidmaabsorpcyjnesodu
ipotasu,wykryli,żewiększośćliniitychpierwiastkówmożnauszeregowaćwseriewid-
moweanalogicznedoobserwowanejwwodorze,ztymżeskładająsięniezpojedynczych
linii,leczzpewnychichgrup.Czterylatapóźniej(1883)W.N.Hartleywykazał,żewlicz-
nychprzypadkachwzajemneodległościliniiwobrębieposzczególnychgrupdanegowid-
mamajątesamewartości,jeżeliwyrazićjeniewdługościachfali,leczwczęstościach.
Faktten-stanowiącytreśćtzw.prawaHartleya-możnawyjaśnićdopieropowprowa-
dzeniuspinuelektronuijestonzwiązanyztzw.subtelnąstrukturąpoziomówenergetycz-
nych(p.6.5.2.Bi9.3.3.B.a).
1.5.Seriewidmowe
DoczasuodkryciaprzezBalmeramatematycznegoprawaopisującegodługościfali
obserwowanychliniiwodorowych,różnepróbywyjaśnieniawynikówbadańspektroskopo-
wychmiałycharakterjedyniefragmentaryczny,niezawierającybardziejogólnejkoncepcji.
