Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
noweznakiprzezmodyfikacjęstarych.Parkoszowicznałzapewnetraktatorto-
graficznyHusa,amożezetknąłsiętakżezgłagolicą,pielęgnowanąwtymczasie
przezkrakowskichbenedyktynówwkościeleśw.KrzyżanaKleparzu,alenajpraw-
dopodobniejwzoremdlaniegostałsię(znanywówczaswKrakowie,oczymświad-
czyanonimowywstępdojegorozprawy)dopasowanydopotrzebjęzykasłowiań-
skiegoalfabetgrecki,czylicyrylica.Naprzykład,wjęzykusłowiańskimbyłydwie
spółgłoskiwargowedźwięczne:biw,wjęzykugreckimtylkojedna,oznaczana
przezbetę(fi).Wgreceklasycznejbyłatogłoskab,wgreceśredniowiecznejw.
Słowianombrakłojednejlitery,dorobionowięcdlagłoskibnowyznakpoprzez
modyfikacjęstarego:BprzerobiononaB.PodobnieParkoszowicproponował
zmianękształtuliterłacińskich,asposóbpodsunęłymustosowanewmuzyceod
końcaXIIIw.symboleBmolle,tj.BrotundumiBdurum,tj.Bquadratum.Dla
głosekpalatalnychpozostawiłwięcParkoszowicdawnełagodnekształty,dlagłosek
twardychproponowałkształtynowe,kanciaste.Niebyłtopomysłpraktyczny,stąd
niepowodzeniejegoreformy,pomimożeopartabyłanadoskonałejznajomości
polskiegosystemufonologicznegoisłusznejzasadzie,żerozwójkulturynarodowej
wymagaudoskonalenia,alenieburzeniatego,cojużmiałoponadstuletniątrady-
cję.PodtymidwomawzględamiParkoszowicgórujenadswymczeskimpoprzed-
nikiem,chociażpraktycznepropozycjeHusadałypocząteknowejepoceworto-
grafiiczeskiej,asugestieParkoszowicaposzływzapomnienie.
6.Nowealfabetysłowiańskieopartenałacince.
ReformaHusazrobiławspaniałąkarierę.Wniespełnastolatwyparładawną
pisownięzłożoną.PrzeniknęławpewnymstopniudoXVI-wiecznychdruków
polskich(np.ż,cż,ś,ćorazkreskowaniesamogłosektzw.pochylonych,np.śnićg
–śniegu,Bóg–Bogá,awzakresiesamogłoskiastosowaniewjednychdrukach
ápochylonego,awinnychajasnego,np.wŻywociePanaJezuKrystaBaltazara
Opecaz1522r.drukujesięgádali[=gådali],awKroniceMarcinaBielskiego
z1564r.gadáli=również[gådali];tentypwystępujeczęściej).
Niecopóźniej,wdrugiejpołowieXVIIw.,reformaHusawkraczadotekstów
łużyckich.WtekścieEwangeliidrukowanymwBudziszyniew1670r.spotykamy
pisownięmieszaną,np.MtIII1–2:WTemsamemcża
∫
upakp
∫
chinhdżeJahnton
chcże-͞nik,apredowa
∫
chewpu
∫
cżinitehożidowskeho͞kraja.͞Adża
∫
che:cżincże
pokutu:nebe
˙skeKrale
∫
twoie
∫
o͞p
∫
chibliżalo(przełożyłMichałFrencel;Schus-
ter-Šewc,s.118).Tensamfragmentwwydaniuz1896r.mapostać:Wewonych
dnjachpakpr
'ińdźeJankr
'ćenikapre
'doważewpusćinjejudejskej.Apraji:C
'ińće
pokutu,pr
'etoz
'pr
'ibliz
'iłojesonjebjeskekralestwo(przełożyliJurijŁusc
'anskiiMichał
Hórnik).Jednakaniortografiapolska,aniobiełużyckienieprzejęływpełni
pisownidiakrytycznej,chociażsilniejzadomowiłasięonanaŁużycachniżunas,
Łużyczaniewprowadzilibowiemznakic
',ż,z
',r
'.Miękkośćjednakoznaczajądwo-
jako,np.kóń–konja,alemać–maćerje.
KształtującesięwXIXw.nowejęzykiliterackieSłowaków,ChorwatówiSło-
weńcówoparłyswojesystemygraficznenawzorachczeskich.Ortografiasłowacka
kształtujesięwrazzrozwojemsłowackiegojęzykaliterackiegowwynikudziałal-
I.PISMO
31
