Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6)Dyftongiaυieυ(au
=,eu
=)rozbiłysięnadwaelementy:awlubaf,ewlubef.
7)Spółgłoskiprzydechowex(kh),
ϕ
(ph),
ϑ
(th)przeszływszczelinowex,f
iθ(jaknp.wangielskimthink).
8)Uszczelinowieniupodległytakżezwarto-wybuchowedźwięczne:fi(b)prze-
szłoww,γ(g)wh,aδ(d)w∂
͞
͞
(jaknp.wangielskimthat).
9)Uprościłasięartykulacjadzety(Ć),przechodzącwz.
10)Spółgłoskitylnojęzykoweprzedsamogłoskamiprzednimiwymawianebyły
bardziejmiękko,awięcnp.κe[k
'ć],γe[h
'e],xe[x
'e].
Wszystkietezmiany,októrychinformujągramatykihistorycznejęzyka
greckiego(starsze,np.E.Kieckersa,A.Meilleta,H.Rixainowszepolskie,
np.O.JurewiczaczyA.Marchewki),dotyczyłystronygłosowej.Szatagraficzna
wyrazówgreckichpozostałaniezmieniona.Oznaczato,żewIXw.niektórelitery
greckiemiałyinnąwartośćniżwokresieklasycznym.Odbiłosiętooczywiściena
kształtującymsięwIXw.piśmiesłowiańskimzwanymcyrylicą.
8.Pierwszepróbypisanialiteramigreckimi.
Słowianiebałkańscy,którzyzetknęlisięzkulturągrecką,próbowalipoczątkowo
zapisywaćwyrazysłowiańskieliteramigreckimi.Niestety,dotejporynieznale-
zionoanijednegotekstuciągłegopisanegowtakisposób,musimywięczawierzyć
relacjiMnichaChrabra.
Alfabetgrecki,podobniejakalfabetłaciński,niebyłdostosowanydodźwięków
mowysłowiańskiej.WyraziłtodobrzeMnichChrabrwsłowach:,,Jakmożna
prawidłowozapisaćliteramigreckimibog․alboz
'ivot․alboge
'loalbocr․kov…albo
c
'ajanijealbożirotaalbojad…alboo
˛dualbojunost…albojęzyk․iinnetemupodobne,,.
Beztrudumożnazauważyć,żealfabetgreckiwcalenienadawałsięlepiejniż
łacińskidozapisywaniajęzykaSłowian.Miałwprawdziekilkaliterzbędnych,ale
byłyoneobarczonefunkcjąwpisownigreckiejinatereniedwujęzycznymnie
możnabyłonadaćimnowegoznaczenia.Podpewnymiwzględamibyłnawet
uboższyodalfabetułacińskiego,wzbogaconego,jakwidzieliśmy,oparęliter
greckich.Brakwnimbyłonp.możliwościoznaczeniagłosekblubc,mających
swójgraficznysymbolwłacinie.
Dlaprzykładuprzytoczmytusłowiańskienazwyliter,zapisanealfabetemgrec-
kimprzezautoranapisanejpogreckuopowieści,zawierającejabecadłosłowiań-
skie,wedługVranygłagolskie,wedługGeorgiewacyrylskie,aletowdanymwypad-
kuniemaistotnegoznaczenia.Zapisnieznanegoautora(byćmożepochodzenia
romańskiego)powstałwXIIIw.OdkryłgowXVIIIw.uczonybenedyktyn,
AnzelmBanduri(1671–1743),stądnazwaKronikaiAlfabetBanduriego.Podajemy
gowedługwydaniaEmilaGeorgiewa(1910–1982),aobokdlaporównaniatęsamą
nazwęwpowszechnieprzyjętejtranskrypcjiłacinką:
a
πońκη–buk․i
fiśrδ
γlaγ
∼
’
g
–az․
–ve
–glagol․
'de
'
l
η
νa
ω
`ońδta–l,ud…je
∼
‘
∼g
∼
ν
–m․i
–naż…
–on․
rĆη
rĆś
σa
σ
ϑ
∼
a
ρ
fiη–c
–ci
–ża
–żta
'r․v…
36
CZĘŚĆPIERWSZA•PISMOITEKSTY