Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
κ
δś
rĆotreσωπ
Ća
δaϊrĆ
’͞ησoυ
σ
η
oυ
rĆetrśoυη
ρ
νη
δoυfia
Γóσπoυδa.
ρ
∼
aĆa
oυróoυ,η
,rĆotreσa
κ
ρ
ρ
śδe,η
∼πoν
aπśaoυ
afiala
δt
`
νa
`σr
-g,η
afia
κ
`
η,δoυϊδe
‘fiśleνa
κ
κ
ρ
∼g.‘Η
‘Ćaσraνa
afierδωa.
aĆa
a
xoυr’͞oυ-
aĆa
`
`
,
a
‘oυ
ρ
`
κ
ρ
’rĆeνη
‘eπ-
νη
ρ
a
‘-
ρ
aνη
‘rĆe-
`
e
κ
`
ρ
a-
a
δa,
a
`
aπoυ
∼x;
`
,-
∼
‍‎ka ‎ay‡‎n‒-
Π‒t‎co p n‒
‑ap‍‒ctp ‟yt
-
‍‎–Πk‒,ῠy–‍‎
ῥ‒c”c‒‑actan Π”
cp‎‍‎‒b‎―‎nan‒‟:
m‒pnabac!ῥk 
k ‑ab‘a―akap‍‒a,
m”Πyka‑ p․
Π‒t‎my‒p‎ -
pytomy.ῥy‡‎-
n‒Π‒t‎c ‑apa-
‍yb a,k b‒‍oa
῟‘cΠy‍a.
,-
‍‎ka ‎ay‡‎n‒-
Π‒t‎co pan‒
‑ap‍‒ctpa‟ytjy-
‍‎‒Πk‒,‍yj‍‎
ῥ‒cyc‒‑actanaΠy
cp‎‍‎‒b‎―‒nan‒‟:
m‒pnabac!ῥka
ka‑aboa―akap‍‒a,
myΠyka‑apa
Π‒t‎my‒p‎ -
pytomy.ῥy‡‎-
n‒Π‒t‎ca‑apa-
‍ybaa,kab‒‍oa
῟ocΠy‍a.
˘-
TenXIX-wiecznyepizodnieodegrałwhistoriipiśmiennictwasłowiańskiego
istotnejroli,możnabywięcgotupominąć,gdybynieto,żedoskonaleukazuje
wszystkietrudnościpiętrzącesięprzedtwórcamipismasłowiańskiego.Mnich
Chrabrmiałrację.Niełatwobyłozapisywaćwyrazysłowiańskieliteramigreckimi.
9.Powstaniecyrylicy.
Słowianiepołudniowiuporalisięjednakzalfabetemgreckimowieleszybciejniż
Słowianiezachodnizłacińskim.Jużwkrótcepoprzeniesieniucentrumpiśmien-
nictwasłowiańskiegozWielkichMorawdoBułgariialfabetgreckiuzupełniony
zostałznakamioddającymidźwiękisłowiańskie.Powstaływtensposóbalfabet
nazywamycyrylicą.Nazwaniejestadekwatna,bowiemnapewnośw.Cyrylnie
jestjejtwórcą.Jesttonazwapamiątkowa,późna,niewystępujewtekstachkanonu
staro-cerkiewno-słowiańskiego.Zapisanazostałaporazpierwszywzabytkustaro-
ruskimz1047r.(znanymnamdopierozXV-wiecznegoodpisu)przezpopa
nowogrodzkiegoUpyriaLichegojakokurilovicaiodnosiłasięnajprawdopodob-
niejdogłagolicy.Doniedawnawpracachslawistycznychwpowszechnymużyciu
byłtylkoprzymiotnikcyrylski,zarównowfunkcjijakościowej(np.cyrylskalitera,
pismo,alfabet),jakirelacyjnej:,,tekstpisanycyrylicą,,.Odkilkulatfunkcjęrelacyj-
nąprzejmujenowaformacjasłowotwórcza:cyrylicki.Nadawaniejejfunkcjijakoś-
ciowej(np.literacyrylicka)jestnieuzasadnione.Tosamodotyczyrelacjiprzymiot-
nikówgłagolski–głagolicki.
Wbardzoobfitejliteraturzenaukowejcyrylicazestawianajestzwyklezdrugim
słowiańskimpismem–głagolicą.Wydajesięjednak,żeprzedewszystkimnależało-
byporównaćsposóbprzyswajaniaprzezSłowiandwóchobcychimpierwotnie
alfabetów:łacińskiegoigreckiego.
Widzieliśmy,zjakimtrudemSłowianiedostosowywalialfabetłacińskidopo-
trzebswojegojęzyka.OdpierwszychpróbpisaniałacinkąwkońcuVIIIw.do
reformyHusazpierwszejćwierciXVw.upłynęłoponad600lat.Natomiastod
wypędzeniaduchownychsłowiańskichzMorawpośmierciMetodego(885)iich
38
CZĘŚĆPIERWSZA•PISMOITEKSTY