Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
współczesnego(Homosapiensrecens),zamieszkującegoobecniewpostaciróżnych
odmianbądźróżnychrasludzkichniemalcałąpowierzchnięglobuziemskiego.
Jakwidzimy,napodstawieznanychnamdotychczasznaleziskkopalnychprzedstawi-
cielirodzinyHominidaemożnajużustalićwogólnychzarysachkolejneetapyrozwoju
formludzkich.Zpraczłowieka,najstarszejznanejnamformyhominidów(występującej
wdolnymiśrodkowymplejstocenie),poprzezczłowiekapierwotnego(datowanego
ewentualnienaśrodkowyigórnyplejstocen)bądźformypraesapiens(ześrodkowego
plejstocenu),awreszcieczłowiekarozumnegokopalnego(zkońcaplejstocenu,czyli
epokilodowcowej)wykształciłysięwszystkie,jakżeróżneformyczłowiekarozumnego
współczesnego.
LiniarozwojowaczłowiekaainnychNaczelnych.Niezostałanatomiastdotychczas
wyjaśnionasprawazwiązkuliniirozwojowejczłowiekazinnymiformamiNaczelnych.
Niejestbowiemjeszczeustalone,zktórejformybądźzktórejgrupyformkopalnychNa-
czelnychwyodrębniłasięliniarozwojowaformludzkich,kiedy,tzn.wjakimczasiegeo-
logicznym,miałotomiejsceorazwjakimstosunkupozostajeonadoliniirozwojowych
innychdziśżyjącychwyższychNaczelnych,przedewszystkimmałpczłekokształtnych.
Podejmowanedotychczaspróbywyjaśnieniatychkwestiizawodząwzwiązkuzciągle
jeszczeniedostatecznąilościąmateriałówkopalnychNaczelnychzokresówpoprzedza-
jącychplejstocen–epokęlodowcową,przedktórąwłaśnieliniarozwojowahominidów
musiałasięwyodrębnić.Napodstawieposiadanychmateriałówpaleontologicznych
zpewnościąmożnabyłojedyniestwierdzić,żeprzedstawicieletzw.niższychNaczel-
nych–lemurówiwyraków–żylijużwnajstarszychepokachtrzeciorzędu(paleocen
ieocen–conajmniejod40do70milionówlattemu)orazżenajstarszeznanenamfor-
mymałpie(Parapithecusiinne),zktórymimożnałączyćpochodzeniemałpwąskono-
sychiczłowiekawłącznie,pojawiająsięcokolwiekpóźniej(oligocen–ok.35milionów
lattemu).Wśrodkowymtrzeciorzędzie(miocen)natomiastspotykamyjużprymitywne,
alebardzozróżnicowanemałpyczłekokształtne(Dryopithecidae),zktórychjedneuwa-
żanesązaformywyjściowedladziśżyjącychmałpczłekokształtnych:oranga,szympan-
saigoryla
1
,gdytymczasemniektórezpozostałychmiałybybyć–ewentualnie–forma-
miwyjściowymidlabezpośrednichprzodkówHominidae.Liniarozwojowatychostat-
nichmusiałabysięwobectegowyodrębnićprawdopodobniewostatniejepocetrzecio-
rzędu(pliocen–od1do12milionówlattemu).
Próbyposzukiwaniabezpośrednichprzodkówformludzkich.Tegorodzajupróby
przedstawianojużniejednokrotnie.Itaknp.wokresiemiędzywojennymWeidenreich
bezpośredniegoprzodka,araczejnajstarszego,pierwszegoprzedstawicielawliniiroz-
wojowejformludzkichupatrywałwolbrzymiej,znaczniewiększejodgorylakopalnej
(zChinPołudniowych),adatowanejnadolnybądźśrodkowyplejstocenmałpieczłeko-
kształtnejGigantopithecusblacki,znanejwówczasjedynieztrzechzębówtrzonowych
uderzającychswojąwielkością.KoncepcjęswąopierałWeidenreichnapodobieństwie
pewnychcechichukształtowaniadozębówczłowiekaiproponowałzmianęnazwyGi-
gantopithecusnaGiganthropus.PrzeciwumieszczeniuGigantopitekusawliniirozwojo-
wejczłowiekaprzemawiaływynikidokładnychbadańwieluzębówitrzechżuchwoma-
wianejformyznalezionychwlatachpięćdziesiątychbieżącegowieku,wzwiązkuzczym
obecnieGigantopithecusjestuważanyzaprzedstawicielawymarłejjużgrupymałpczłe-
kokształtnychwykazującychpewnecechyludzkiewuzębieniu,któregoliniarozwojowa
jednakbiegłajedynierównolegledoliniirozwojowejczłowieka.
DrugąkoncepcjęłączącąpochodzenieHominidaeześciśleokreślonąformąmałpy
kopalnejwysunąłHürzeler.Jegobadaniaszczątków(ułamkikościdługich,fragmenty
czaszki,szczękaiżuchwazzębami)małpymioceńskiejOreopithecusbamboli,której
przynależnośćdomałpogoniastych,czyteżdoczłekokształtnychbyłakwestiąsporną,
doprowadziłygoprzedewszystkimdowniosku,żejesttoniewątpliwiemałpaczłeko-
kształtna,itowykazującawielecechludzkichwuzębieniu(niewielkikieł,brakdiastem,
zarysłukuzębodołowego,dwuguzkowośćpierwszegoprzedtrzonowca).Poznalezieniu
zaśniemalcałkowitegojejszkieletuw1958r.(Toskania–Włochy)Hürzeleruznałjąza
1
Liniarozwojowagibonówwyodrębniasięprawdopodobniejużwcześniejwoligo-
cenie(Propliopithecus).
63
