Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
najstarsząprzedstawicielkęformjużludzkich.Wielubardzopoważnychantropologów
iprymatologów(np.Schultz)wystąpiłojednakprzeciwtejhipotezie,stwierdzającwzę-
bachOreopitekusa–opróczcechludzkich–wieleinnych,charakterystycznychdlamałp,
itomałpogoniastych.IchzdaniemOreopithecusbyłbyprzedstawicielemodrębnej
–obokDryopithecidae–rodzinymioceńskichmałpczłekokształtnych,zktórąniemoż-
nałączyćliniirozwojowejHominidae.
BezpośredniopoIIwojnieświatowejuwagaizainteresowanieantropologówskupiły
sięnagrupieznaleziskzAfrykiPołudniowej(Transwal),którychwiekgeologicznynie
byłpoczątkowoustalony.Częśćtychznaleziskodkrytowlatachmiędzywojennych:Au-
stralopithecusafricanusw1924r.,Plesianthropustransvaleniswlatach1936–1938
iParanthropusrobustusw1938r.Większośćantropologówuważałajepoczątkowoza
przedstawicielimałpczłekokształtnychzbliżonychnajbardziejdoszympansaalbogory-
la,którychuzębienieipewneinnecechybudowywykazująwiększepodobieństwodo
człowiekaniżjakiejkolwiekinnejmałpyczłekokształtnej.Wieleszczątkówkostnych
znalezionychjużwlatachpowojennychnatymsamymtereniepozwoliłonadokładne
ustaleniecechcharakterystycznychdlaomawianejgrupyformzaliczonychdojednej
podrodzinyAustralopithecinae.Cechamitymisą:chódnadwóchnogachprzymniejlub
bardziejspionizowanejpostawie,stosunkowodużapojemnośćczęścimózgowejczaszki,
dochodzącaprawdopodobniedo600–700cm
3
,przyniewielkiej–do130cm–wysoko-
ściciała
1
,wyższeniżuczłekokształtnych,aujednejzform(Plesianthropus)wyższeniż
nawetupraczłowiekawysklepienieczaszki,parabolicznyjakuczłowiekałukzębowy,
mały,zazwyczajniewykraczającypozalinięzgryzukiełiwieleinnychludzkichcech
wuzębieniu.Australopithecinae–przynajmniejniektóreznich–umiałyposługiwaćsię
kośćmidługimiżyjącychwówczasżyrafowatychdopolowanianainne,mniejszessaki,
przedewszystkimnapawiany.Przypuszczenie(Dart),żeumiałyonekorzystaćzognia,
codowodziłobywysokiego–właściwiejużludzkiego–poziomuichinteligencji,niezo-
stałojednakodpowiednimibadaniamipotwierdzone.Biorącwszystkiepodanewyżej
momentypoduwagę,odkrywcy(Dart,Broom,Robinson)doszlidowniosku,żeAustra-
lopithecinaesąprzedstawicielaminiemałpczłekokształtnych,alemałpoludów,czylista-
nowiąformyprzejściowemiędzymałpamiczłekokształtnymiaformamiludzkimi,
awięcsąichbezpośrednimiprzodkami,przyczymjednązodkrytychform(Te-
lanthropus)zaliczalionijużdoformpraludzkich.
UpatrywaniewAustralopithecinaegrupywyjściowejdlaliniirozwojowejformludz-
kichwywołałobardzożywądyskusjęnadpytaniem,czystanowiąoneistotniegrupę
przejściowąmiędzymałpamiczłekokształtnymiaformamiludzkimi,czyteżsąone
jedyniegrupąmiędzynimipośrednią.Ponieważ,jaksięokazało,wszystkieznalezi-
skaprzedstawicieliAustralopithecinaepowinnybyćdatowanenienapliocen–jaksą-
dziliniektórzy–alenaplejstocen,itoczęściowoplejstocenśrodkowy(Zeuner),awięc
naokres,wktórymjużistniałyformyludzkie,orazzewzględunawyższeniżupraczło-
wiekawysklepienieczaszkiimniejszeniżuniegozgrubienianadoczodołoweuAustra-
lopithecinae–trudnoupatrywaćwnichgrupęwyjściowądlaliniirozwojowejform
ludzkich.
Wroku1964nadeszłynowesensacyjnewiadomościzAfryki,tj.oodkryciachmał-
żonkówLeakeyówwOldowaywTanganice(AfrykaŚrodkowa),którerzucająnowe
światłonaomawianewyżejznaleziskaafrykańskie.Jużw1959r.wwarstwiedatowanej
przezniegonadolnyplejstocenznalazłLeakeyraczejdobrzezachowanączaszkę,którą
zewzględunazespółstwierdzonychwniejcechuznałzaszcząteknowegorodzaju–Zin-
janthropus–zgrupyAustralopithecinae.Okołorokupóźniejdokonanonowegoodkry-
cia:byłanimżuchwawykazującawswymukształtowaniuiuzębieniujeszczewięcejpo-
dobieństwadoformludzkichniżZinjanthropus,mimożewydobytojązwarstwyleżą-
cejponiżejtejwarstwy,zktórejwykopanoczaszkęZinjanthropus,wzwiązkuzczym
nadanojejnazwęPraezinjanthropus.Bardzociekawybyłprzytymfakt,żewobuwar-
stwach,zktórychpochodziłypodanewyżejznaleziska,odkrytonadzwyczajprymityw-
nenarzędziakamiennetzw.oldowayskiejkultury.Wreszcienadeszławiadomość
z1964r.owydobyciuprzezLeakeyówszczątkówkostnychażkilkuosobnikówteż
1
JedynieParanthropusmiałprawdopodobniedo170cmwzrostu.
64
