Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
żenaruchinnychskładnikówbłony(np.białek).Błonakomórkowaniejestza-
temstrukturąsztywną.Przeciwnie–występującewniejbiałkasąwciągłymru-
chu.Przemieszczająsięoneruchembocznymimogąpokonywaćodległośćkilku
mikrometrówwczasieok.1minuty.Niektórebiałkasąjednakpraktycznienie-
ruchome.
Drugimważnymskładnikiembłonykomórkowejjestcholesterol.Jegoilość
wbłoniemożebyćzmiennazależnieodtypubłony.Wbłonachplazmatycznychna
każdącząsteczkęfosfolipiduprzypadamniejwięcejjednacząsteczkacholesterolu.
Cząsteczkacholesterolujestzorientowanawbłoniekomórkowej,taksamojakfos-
folipidu.Polarnagłowacholesteroluprzylegadopolarnejgłowyfosfolipidu.Czą-
steczkicholesteroluunieruchamiająkilkasąsiednichgrupcząsteczekfosfolipido-
wych.Dziękitemupodwójnawarstwalipidowatrudniejsięodkształcaistajesię
trudniejprzepuszczalnadlamałychmolekułrozpuszczalnychwwodzie.Ponadto
cholesterolzapobiegakrystalizacjiwęglowodorówiprzesunięciomfazowymwbło-
niekomórkowej.
Wskładbłonykomórkowejwchodzątakżeglikolipidy.Służąoneczęstojako
receptorykomórkowe.Docząsteczekwiązanychprzezglikozosfingolipidynależą
jady,takiejaktoksynycholeryitężca.
Zadaniembłonykomórkowejjestpodtrzymanieizachowanieskładucytopla-
zmy,selektywnytransportdoizkomórki,przekazywanieinformacji(zapośrednic-
twemreceptorów)orazrozpoznawaniesubstancjizawartychwtymśrodowisku.
BIAŁKABŁONYKOMÓRKOWEJ
Dwuwarstwowąstrukturęlipidowąbłonykomórkowejustalonoponad50latte-
mu,natomiastrolabiałkawtejstrukturzebyłaprzedmiotembadańprzeznastępne
20lat.WewczesnychlatachsześćdziesiątychXXwiekuudowodnionowystępowa-
niebiałekwbłoniekomórkowej.
Odróżniasiębiałkatransbłonowe,nazywanetakżebiałkamiintegralnymi,oraz
białkaobwodowe(peryferyjne).Białkatransbłonowesąamfifatyczne,toznaczypo-
siadająregionyhydrofoboweihydrofilne,któresąnzorientowane”taksamojakpo-
dwójnawarstwalipidowa.Białkaperyferyjnemogąbyćzwiązanetylkoalbozpo-
wierzchniącytoplazmatyczną(cytozolową)błonykomórkowej(przylegającedo
łańcuchakwasówtłuszczowych),albozpowierzchniązewnętrznązwiązanązoligo-
sacharydem.
Dziękibiałkombłonakomórkowaniejesttylkobiernąotoczkąograniczającą
komórkę,leczstanowiaktywnąstrukturędecydującąotym,codokomórkiwchodzi
icozniejsięwydostaje.Niektórebiałkaumieszczonenapowierzchnibłonykomór-
kowejpełniąrolęreceptorów.Wychwytująoneześrodowiskazewnętrznegosub-
stancjeposiadająceodpowiedniąbudowęprzestrzenną.
Białkaprzenikającecałąwarstwęlipidowąstanowiąswegorodzajukanałyprze-
puszczająceselektywnieniektóresubstancjerozpuszczalnewśrodowiskuzewnętrz-
nym,bądźteżpełniąrolępompy,przenoszącejsubstancjezzewnątrzdownętrzako-
24
