Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Jakwspomnieliśmy,wkomórkachczłowiekaznajdujesię46chromosomów.
Różniąsięonemiędzysobąwielkościąikształtem,leczkażdychromosommaswój
odpowiednik,tj.chromosomhomologiczny(determinującytesamecechy)tegosa-
megokształtuiotejsamejsekwencjigenów.Istniejejednakwyjątek–umężczyzny
jednaparachromosomówskładasięzjednegochromosomukrótkiegoijednegodłu-
giego.Sątochromosomydeterminującepłećzarodka.
Plemniki(spermatocyty)powstająwkanalikachnasiennychjąderzpierwot-
nychkomórekzwanychspermatogoniami.Spermatogoniaprzekształcająsięnaj-
pierwwspermatocytyIrzędu,którewskutekpodziałumejotycznegowytwarzają
czterykulistekomórki–spermatydy.Każdaspermatydarozwijasięwdojrzały
plemnikzawierającypołowęchromosomów.PonieważspermatocytIrzęduzawiera
dwaróżnechromosomypłcioweXiY
,topowstającezjegopodziałudwiesperma-
tydymajągarniturychromosomówróżniącesięmiędzysobą–jednamachromosom
Xdeterminującypłećżeńską,drugaY–determinującypłećmęską.
Niewyspecjalizowanekomórkipłcioweżeńskienosząnazwęoogonii.Oogo-
niumrozwijasięwoocytIrzędu,którynastępnieulegapodziałowimejotycznemu.
Wwynikutegopodziałupowstajądwiekomórki:oocytIIrzęduzawierającyżółtko
iprawiecałącytoplazmęorazciałkokierunkowezawierającepołowęgarnituruchro-
mosomówzwanychautosomami,atakżejedenchromosompłciowyX.
Mężczyznawydzielawpojedynczymejakulacieokoło200milionówplemni-
ków,któresąstalewytwarzanewjądrach.Wodróżnieniukobietawchwilinarodze-
niamawjajnikutylkokilkatysięcypotencjalnychkomórekjajowych,zktórychpo
osiągnięciudojrzałościpłciowej(pokwitanie)powstajecomiesiącjednakomórka
jajowa.Niekiedyrównocześnieuwalniająsięzjajnikadwiekomórkijajoweijeżeli
wtymczasiedojdziedoichzapłodnienia,powstanieciążabliźniacza,arodzącesię
dziecisąbliźniakamidwujajowymi(dwuzygotycznymi).Monozygotyczne(jednoja-
jowe)bliźniętarozwijająsięzjednejkomórkijajowej,którapozapłodnieniuuległa
podziałowimitotycznemuzanimrozpocząłsięnormalnyrozwójzygoty.Wtym
przypadkubliźniętasąidentyczne,gdyżsąwyposażonewidentycznezespołychro-
mosomów.
ROZWÓJORGANIZMUCZŁOWIEKA
Człowiekwciągużyciaprzechodziwielefazrozwoju.Rozwójtendzielisięna
dwaokresy:płodowy(endogenesis)ipozapłodowy(exogenesis)lOkresrozwoju
płodowegorozpoczynasięzchwilązapłodnieniaitrwadochwiliurodzenia.Zapłod-
nieniepoleganapołączeniusiędwóchkomórekpłciowych:męskiej–plemnika(sper-
matozoon)zkomórkążeńską–jajem(ovum)lJajojestkulistąkomórkąośrednicy
około0,15–0,2mm,powstającąwżeńskimgruczolepłciowym–jajniku(ovarium)l
Wprzeciwieństwiedojajaplemnikjestkomórkądużomniejszą.Maonkształtnitki
długościokoło60mikronów,zakończonejnajednymkońcuzgrubieniemzwanym
główką.Plemnikirozwijająsięwgruczolepłciowymmęskim–jądrze(testis)l
29