Anatomia i fizjologia człowieka

Aleksander Michajlik, Witold Ramotowski

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-200-5700-3

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2009

Liczba stron:

628

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Michajlik, Aleksander; Ramotowski, Witold. Anatomia i fizjologia człowieka. Red. . Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2009, 628 s. ISBN 978-83-200-5700-3

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Michajlik, A.

A1 Ramotowski, W.

T1 Anatomia i fizjologia człowieka

PB PZWL Wydawnictwo Lekarskie

PP Warszawa

YR 2009

SN 978-83-200-5700-3

Bibliografia BibTex:

@Book{ 93827, author = "Michajlik, Aleksander and Ramotowski, Witold", editor = "", title = "Anatomia i fizjologia człowieka", publisher = "PZWL Wydawnictwo Lekarskie", year = "2009", address = "Warszawa", isbn = "978-83-200-5700-3" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Michajlik, Aleksander

AU - Ramotowski, Witold

ED -

TI - Anatomia i fizjologia człowieka

PB - PZWL Wydawnictwo Lekarskie

CY - Warszawa

PY - 2009

SN - 978-83-200-5700-3

ER -

Netografia (standard APA):

Michajlik, Aleksander; Ramotowski, Witold. Anatomia i fizjologia człowieka [baza danych online] Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2009 [dostęp: 19 04 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/anatomia-i-fizjologia-czlowieka-aleksander-michajlik-witold-93827.

przewód pokarmowy, anatomia człowieka, fizjologia człowieka, krew, gruczoły dokrewne

Podręcznik ten jest kontynuacją wydań ukazujących się w poprzednich latach pod redakcją Witolda Sylwanowicza, Aleksandra Michajlika i Witolda Ramotowskiego. Obejmuje podstawowe wiadomości dotyczące budowy i czynności organizmu ludzkiego.

Ob...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-200-5700-3

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2009

Liczba stron:

628

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Przedmowa6
WIADOMOŚCI OGÓLNE20
Komórka21
Jądro komórkowe23
Błona komórkowa24
Białka błony komórkowej25
Podział komórki (mitoza)28
Podział redukcyjny (mejoza)29
Rozwój organizmu człowieka30
Komórki macierzyste32
Tkanki33
Tkanka nabłonkowa34
Tkanka łączna35
Tkanka mięśniowa36
Tkanka mięśnia sercowego37
Tkanka mięśniowa gładka37
Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana (szkieletowa)37
Tkanka nerwowa38
Proporcje ciała ludzkiego i ich zmiany w ciągu życia39
Różnice konstytucyjne budowy ciała41
Postać człowieka jako całość43
Okolice ciała45
Narządy. Układy narządów47
UKŁAD NARZĄDÓW RUCHU50
Układ kostny – osteologia50
Dane ogólne50
Okostna52
Czynności kości53
Rozwój i wzrost kości54
Osteologia szczegółowa56
Kręgosłup56
Szkielet klatki piersiowej60
Kości kończyny górnej62
Kości obręczy kończyny górnej62
Kości kończyny górnej wolnej64
Kości kończyny dolnej69
Kości obręczy kończyny dolnej69
Kości kończyny dolnej wolnej72
Dane ogólne77
Kości głowy77
Dół czaszkowy przedni80
Dół czaszkowy środkowy81
Dół czaszkowy tylny81
Trzewna część czaszki81
Układ więzadłowy – syndesmologia84
Czaszka noworodka84
Połączenia kręgów84
Czynność kręgosłupa86
Klatka piersiowa jako całość87
Połączenia żeber87
Połączenia kończyny górnej88
Staw barkowo-obojczykowy88
Staw mostkowo-obojczykowy88
Staw ramienny90
Staw łokciowy91
Staw promieniowo-nadgarstkowy93
Stawy ręki93
Ręka jako całość94
Połączenia kończyny dolnej95
Połączenia obręczy kończyny dolnej95
Spojenie łonowe95
Staw krzyżowo-biodrowy95
Miednica jako całość96
Połączenia kończyny dolnej wolnej97
Staw biodrowy97
Staw kolanowy99
Połączenia kości goleni101
Staw skokowo-goleniowy101
Stawy stopy102
Stopa jako całość103
Układ mięśniowy – miologia104
Połączenia kości czaszki104
Staw skroniowo-żuchwowy104
Wstęp104
Budowa mięśni105
Mięśnie klatki piersiowej106
Mięśnie tułowia106
Miologia szczegółowa106
Mięśnie brzucha108
Mięśnie grzbietu111
Mięśnie szyi i głowy115
Mięśnie głowy118
Mięśnie kończyny górnej120
Mięśnie obręczy kończyny górnej121
Mięśnie kończyny górnej wolnej122
Mięśnie kończyny dolnej131
Mięśnie obręczy kończyny dolnej131
Mięśnie kończyny dolnej wolnej134
Powięzie uda136
Mięśnie goleni137
Mięśnie stopy141
Powięzie goleni141
Fizjologia mięśni143
Czynność mięśni goleni i stopy143
Dane ogólne143
Mechanizmy skurczu mięśnia143
Siateczka sarkoplazmatyczna146
Generacja siły mięśni149
Źródła energii dla skurczu mięśniowego149
Glukoza jako źródło energii dla mięśni151
Kwasy tłuszczowe jako źródło energii dla mięśni151
Mechanizm działania ATP152
Skurcz tężcowy153
Zasada „wszystko lub nic”153
Regulacja siły mięśniowej w organizmie człowieka154
Miomechanika157
Wstęp157
Siła mięśni158
Siła skurczu a długość mięśnia159
Siła skurczu izometrycznego159
Siła skurczu izotonicznego160
Praca mięśnia161
Siła mięśnia a szybkość skurczu161
Siła bezwzględna a siła użyteczna mięśnia162
Energia mięśni164
Przemiana energii164
Fizjologia mięśni gładkich165
Rozciąganie mięśni gładkich166
UKŁAD TRAWIENNY168
Budowa ścian przewodu pokarmowego170
Jama ustna171
Podniebienie172
Zęby172
Język177
Błona śluzowa języka177
Gruczoły ślinowe178
Mięśnie języka178
Ślinianka podżuchwowa179
Ślinianka przyuszna179
Gardło180
Część nosowa gardła180
Ślinianka podjęzykowa180
Budowa ściany gardła181
Część krtaniowa gardła181
Część ustna gardła181
Trawienie pokarmu w jamie ustnej182
Połykanie183
Żołądek184
Przełyk184
Budowa ściany żołądka186
Trawienie pokarmu w żołądku187
Sok żołądkowy188
Czynnik wewnętrzny189
Regulacja sekrecji żołądkowej189
Jelito190
Wymioty190
Budowa jelita cienkiego191
Jelito cienkie191
Dwunastnica193
Gruczoły jelita cienkiego193
Jelito cienkie krezkowe (jelito czcze i jelito kręte)194
Jelito grube194
Jelito ślepe i wyrostek robaczkowy195
Okrężnica196
Odbytnica197
Wielkie gruczoły trawienne198
Budowa wątroby198
Wątroba198
Budowa mikroskopowa wątroby200
Drogi żółciowe i pęcherzyk żółciowy202
Czynności wątroby203
Trzustka204
Budowa wewnętrzna trzustki205
Czynności trzustki205
Otrzewna205
Trawienie pokarmów w jelicie cienkim206
Ruchy jelita cienkiego206
Motoryka jelita cienkiego208
Międzytrawienny wędrujący kompleks mioelektryczny (MMC)209
Żołądkowo-jelitowy układ nerwowy210
Gastryna211
Układ dokrewny przewodu pokarmowego211
Cholecystokinina212
Motylina212
Sekretyna212
Polipeptyd hamujący czynność żołądka213
Układ immunologiczny przewodu pokarmowego213
Sekrecja trzustki214
Trawienie chemiczne w jelicie cienkim214
Sekrecja żółci215
Wchłanianie217
Trawienie pokarmów w jelicie grubym219
Flora bakteryjna przewodu pokarmowego220
Przemiana materii i energii. Odżywianie221
Defekacja221
Kał221
Krótki przegląd chemii pokarmu222
Białka223
Lipidy (tłuszczowce)223
Węglowodany223
Dwusacharydy224
Monosacharydy224
Przemiana białka225
Przemiana węglowodanów229
Regulacja stężenia glukozy we krwi232
Przemiana tłuszczów233
Cholesterol235
Przemiana wody i soli mineralnych236
Włókna pokarmowe236
Przemiana sodu238
Przemiana potasu239
Przemiana wapnia240
Przemiana fosforu241
Regulacja przemiany wapniowej241
Mikroelementy242
Przemiana magnezu242
Witaminy243
Przemiana energii245
Pomiary przemiany energii247
Bilans cieplny i regulacja temperatury ciała249
Idealna masa ciała249
Oddawanie ciepła250
Gorączka251
UKŁAD ODDECHOWY252
Drogi oddechowe252
Nos i jama nosowa252
Krtań255
Chrząstki krtani256
Więzadła krtani257
Mięśnie krtani258
Jama krtani259
Tchawica261
Oskrzela262
Płuca262
Topografia płuc265
Budowa oskrzeli i płuc266
Unaczynienie i unerwienie płuc267
Opłucna268
Fizjologia układu oddechowego269
Śródpiersie269
Oddychanie płucne270
Mechanika oddychania271
Czynniki wpływające na ciśnienie w jamie opłucnej273
Wentylacja płucna274
Dyfuzja pęcherzykowa276
Wentylacja pęcherzykowa276
Wymiana gazów276
Ciśnienie cząstkowe (parcjalne gazów)280
Transport gazów280
Transport tlenu i dwutlenku węgla przez krew280
Dyfuzja tlenu z pęcherzyków płucnych do krwi żylnej w naczyniach włosowatych281
Pojemność tlenowa281
Wysycenie tlenem281
Zawartość tlenu281
Dysocjacja oksyhemoglobiny283
Dwutlenek węgla287
Rola dwutlenku węgla w regulacji równowagi kwasowo-zasadowej289
Kontrola nerwowa oddychania290
Oddychanie tkankowe293
UKŁAD MOCZOWY296
Budowa nerki298
Czynność nerek298
Pojęcie klirensu303
Regulacja równowagi kwasowo-zasadowej305
Transport w kanalikach (sekrecja i reabsorpcja)305
Regulacja gospodarki wodnej przez nerki308
Wchłanianie zwrotne wody310
Mocz (urina)311
Moczowód (ureter)312
Oddawanie moczu313
Pęcherz moczowy (vesica urinaria)313
Cewka moczowa315
UKŁAD PŁCIOWY316
Narządy płciowe męskie316
Jądro316
Narządy płciowe męskie wewnętrzne316
Tkanka śródmiąższowa i wydzielanie wewnętrzne jądra319
Najądrze321
Nasieniowód322
Gruczoł krokowy323
Gruczoły opuszkowo-cewkowe323
Powrózek nasienny323
Narządy płciowe męskie zewnętrzne324
Prącie324
Przewody wytryskowe324
Wzwód prącia326
Jajnik327
Moszna327
Narządy płciowe żeńskie327
Narządy płciowe żeńskie wewnętrzne327
Hormony płciowe żeńskie331
Jajowód335
Macica336
Pochwa340
Wzgórek łonowy343
Zewnętrzne części płciowe żeńskie343
Wargi sromowe mniejsze344
Wargi sromowe większe344
Błona dziewicza345
Łechtaczka345
Przedsionek pochwy345
Gruczoły przedsionkowe większe346
Opuszki przedsionka346
Sutek346
Akt płciowy, spółkowanie (coitus)348
Zapłodnienie, ciąża, poród349
Implantacja350
Ciąża352
Zmiany fizjologiczne związane z ciążą352
Poród353
Zmiany w układzie pokarmowym353
Mechanizm porodowy354
Klonowanie356
Termin porodu356
UKŁAD KRĄŻENIA358
Serce359
Kształt serca359
Przedsionek prawy361
Komora lewa362
Komora prawa362
Przedsionek lewy362
Budowa serca363
Worek osierdziowy364
Położenie serca365
Unaczynienie i unerwienie serca365
Naczynia krwionośne366
Tętnice366
Żyły367
Naczynia tętnicze krążenia wielkiego367
Naczynia włosowate367
Tętnica główna (aorta)367
Gałęzie łuku aorty369
Gałęzie aorty brzusznej378
Gałęzie aorty zstępującej378
Tętnice goleni i stopy383
Żyła główna górna385
Żyła nieparzysta krótka385
Naczynia żylne krążenia wielkiego385
Żyły głowy i szyi386
Żyły ramienno-głowowe386
Żyły kończyny górnej387
Żyły powierzchowne kończyny górnej387
Żyły głębokie kończyny górnej388
Żyła główna dolna389
Dopływy ścienne żyły głównej dolnej390
Dopływy trzewne żyły głównej dolnej390
Żyły biodrowe wspólne390
Żyły kończyny dolnej391
Połączenia żyły wrotnej z układami żyły głównej górnej i dolnej393
Układ żyły wrotnej393
Krążenie płodowe394
Naczynia krążenia małego394
Układ chłonny395
Naczynia i węzły chłonne kończyny dolnej396
Naczynia i węzły chłonne jamy brzusznej i miednicy mniejszej397
Naczynia i węzły chłonne głowy i szyi399
Naczynia i węzły chłonne klatki piersiowej399
Naczynia i węzły chłonne kończyny górnej399
Śledziona400
Fizjologia układu krążenia401
Budowa śledziony401
Czynność śledziony401
Wiadomości ogólne402
Cykl pracy serca403
Rozkurcz komór404
Skurcz komór404
Skurcz przedsionków404
Regulacja cyklu sercowego405
Uderzenie koniuszkowe i tony serca406
Funkcjonalne możliwości serca407
Mechanizmy pobudzenia i skurczu serca407
Automatyzm serca408
Powstawanie i rozprzestrzenianie się potencjału czynnościowego409
Elektrokardiografia411
Czynniki regulujące pojemność wyrzutową serca412
Czynność serca412
Ultrasonografia serca (echokardiografia)414
Praca serca415
Objętość minutowa416
Regulacja czynności serca417
Czynność układu naczyniowego419
Fizyczne podstawy hydrodynamiki419
Typy przepływu krwi421
Rola naczyń w procesie krążenia422
Ciśnienie krwi423
Pomiar ciśnienia krwi424
Tętno426
Krążenie krwi w tkankach428
Baroreceptory429
Regulacja przepływu tkankowego krwi429
Stężenie CO2429
Inne czynniki regulujące objętość łożyska naczyniowego430
Nerwy czuciowe430
Ośrodkowy układ nerwowy430
Stężenie O2430
Płyn tkankowy i chłonka432
Powstawanie i resorpcja płynu tkankowego432
Obrzęk433
Krążenie płucne434
KREW 436
Osocze krwi437
Odczyn krwi441
Krzepnięcie krwi442
Środki przeciwkrzepliwe443
Chłonka444
Elementy upostaciowane krwi444
Krwinki czerwone (erytrocyty)444
Hematokryt445
Wskaźniki czerwonokrwinkowe445
Transport tlenu446
Transport dwutlenku węgla447
Szpik kostny448
Krwinki płytkowe (płytki krwi, trombocyty)448
Krwinki białe (leukocyty)449
Limfocyty450
Monocyty450
Granulocyty kwasochłonne (eozynofile)451
Granulocyty obojętnochłonne (neutrofile)451
Układ siateczkowo-śródbłonkowy452
Granulocyty zasadochłonne (bazofile)452
Płytki krwi (trombocyty)452
Mechanizmy obronne krwi453
Antygeny453
Przeciwciała455
Grupy krwi457
Układ Rh458
Genetyczny typ dziedziczenia460
Przetaczanie krwi (transfuzja)461
UKŁAD NERWOWY462
Neuron462
Akson467
Ciało (soma) neuronu467
Dendryty467
Osłonka mielinowa468
Synapsy468
Synapsy chemiczne469
Synapsy elektryczne469
Synapsy nerwowo-mięśniowe471
Glej472
Rdzeń kręgowy473
Funkcje rdzenia kręgowego475
Ośrodki i drogi nerwowe rdzenia kręgowego475
Drogi czuciowe477
Drogi ruchowe477
Odruchy478
Opony rdzenia kręgowego480
Opony mózgowia481
Opona twarda mózgowia481
Opona miękka mózgowia482
Pajęczynówka mózgowia482
Płyn mózgowo-rdzeniowy482
Mózgowie483
Rdzeń przedłużony486
Tyłomózgowie wtórne488
Śródmózgowie489
Międzymózgowie i jądra podkorowe kresomózgowia490
Kora mózgu493
Kresomózgowie493
Półkule mózgowe493
Komory boczne półkul mózgowych495
Ośrodki korowe496
Węchomózgowie496
Pamięć499
Mowa500
Odruchy warunkowe501
Elektroencefalografia501
Sen i czuwanie503
Układ limbiczny504
Twór siatkowaty506
Nerwy czaszkowe507
Nerwy węchowe (I)508
Nerw wzrokowy (II)509
Nerw okoruchowy (III)510
Nerw bloczkowy (IV)511
Nerw trójdzielny (V)511
Nerw odwodzący (VI)512
Nerw twarzowy (VII)512
Nerw błędny (X)514
Nerw językowo-gardłowy (IX)514
Nerw przedsionkowo-ślimakowy (VIII)514
Nerw dodatkowy (XI)515
Nerw podjęzykowy (XII)516
Nerwy rdzeniowe517
Gałęzie grzbietowe nerwów rdzeniowych517
Gałęzie brzuszne nerwów rdzeniowych518
Splot ramienny519
Splot szyjny519
Nerwy międzyżebrowe523
Splot lędźwiowy523
Splot krzyżowy524
Układ nerwowy autonomiczny526
Splot guziczny526
Splot sromowy526
Zwoje autonomiczne529
Część współczulna układu autonomicznego530
Część przywspółczulna układu autonomicznego532
Autonomiczne unerwienie narządów i tkanek533
UKŁAD NARZĄDÓW ZMYSŁÓW536
Narząd smaku536
Narząd powonienia538
Narząd przedsionkowo-ślimakowy540
Ucho zewnętrzne540
Błona bębenkowa542
Jama bębenkowa542
Ucho środkowe542
Kosteczki słuchowe543
Trąbka słuchowa (Eustachiusza)543
Ucho wewnętrzne544
Narząd przedsionkowy547
Narząd wzroku550
Rogówka551
Twardówka551
Błona naczyniowa gałki ocznej552
Ciało rzęskowe552
Naczyniówka552
Tęczówka553
Akomodacja554
Soczewka554
Ciało szkliste556
Komory oka556
Siatkówka556
Percepcja i transformacja sygnałów świetlnych w siatkówce557
Adaptacja559
Nerw wzrokowy559
Astygmatyzm560
Dalekowzroczność560
Krótkowzroczność560
Aberracja sferyczna561
Aberracja chromatyczna562
Aparat ruchowy gałki ocznej562
Aparat ochronny oka564
Spojówka564
Narząd łzowy565
Skóra jako narząd zmysłu566
Mechanoreceptory566
Naczynia krwionośne i nerwy gałki ocznej566
Czucie bólu568
Propriorecepcja568
Termorecepcja568
POWŁOKA WSPÓLNA570
Budowa szczegółowa skóry570
Skóra właściwa571
Twory nabłonkowe skóry572
Włosy572
Gruczoły łojowe574
Gruczoły potowe574
Gruczoły skóry574
Paznokcie574
GRUCZOŁY DOKREWNE576
Mechanizm działania hormonów577
Działanie hormonów na komórki docelowe578
Przysadka580
Hormony podwzgórza i przysadki582
Hormon wzrostowy (somatotropina)584
Wpływ na wzrost584
Wpływ na metabolizm585
Gonadotropiny: hormon luteinizujący i hormon pobudzający pęcherzyki586
Hormon tyreotropowy (tyreotropina)586
Hormon adrenokortykotropowy (ACTH)587
Prolaktyna588
Hormon antydiuretyczny (wazopresyna)589
Oksytocyna590
Gruczoł tarczowy (tarczyca)591
Hormony tarczycy592
Synteza i wydzielanie hormonów tarczycy592
Wpływ na inne narządy593
Wpływ na metabolizm593
Kalcytonina595
Gruczoły przytarczyczne596
Hormon gruczołów przytarczycznych (parathormon)596
Grasica597
Gruczoły nadnerczowe597
Hormony istoty rdzeniowej nadnerczy598
Hormony kory nadnerczy (steroidy nadnerczowe)600
Mineralokortykosteroidy600
Glikokortykosteroidy601
Fizjologiczne działanie glikokortykosteroidów602
Regulacja wydzielania kortyzolu602
Wpływ na stany zapalne i działanie immunologiczne602
Aparat wysepkowy trzustki603
Fizjologiczne działanie insuliny605
Insulina i przemiana węglowodanowa605
Niedobór i nadmiar insuliny606
Rola insuliny w przemianie lipidowej606
Gruczoły płciowe jako gruczoły dokrewne609
Jajnik609
Jądro610
Eikozanoidy611
Szyszynka611
Leptyna612
SKOROWIDZ614