Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
mem,orazczynnikaX,któryjestsubstratem.KofaktoremreakcjijestczynnikVIIIa.
WtymprzypadkujonyCa
2+
utrzymująwymienioneskładnikiwjednymmiejscuibez
ichudziałuniemamożliwościzaistnieniatejreakcji.Następniedochodzidopowsta-
niaaktywowanegoczynnikaXa,którystajesięenzymemwkolejnymprzylegającym
kompleksiekaskadykrzepnięcia.Przekształcaonprotrombinę(II)wpostaćaktywną
IIa(trombina)zudziałemkofaktoratejreakcji,jakimjestczynnikVa.Przedstawiony
schematzjawiskjestobrazemzdarzeńzachodzącychwtzw.szlakuwspólnym.
Zwyklekrzepnieciekrwidzielisięschematycznienadrogęzewnątrzpochodnąiwe-
wnątrzpochodną,wzależnościodtego,któryzczynnikówdoprowadziłdoaktywacji
czynnikaX.Wtestachprzeprowadzanychwwarunkachinvitrodrogawewnątrzpo-
chodnainicjowanajestprzezaktywacjęczynnikaXII(Hagemana),natomiastdroga
zewnątrzpochodnaulegaaktywacjiprzezczynniktkankowy,którymjestlipoproteina
komórkowapochodzącazuszkodzonychtkanek.Wwarunkachinvivoistniejejednak
systemwzajemnegooddziaływanianasiebieobuszlaków,np.lipoproteinatkankowa
możebraćudziałwaktywacjiczynnikaIXnadrodzewewnątrzpochodnej.
Trombinazwykleutożsamianajestzfinalizowaniemkońcowychetapówkrzep-
nięcia,wpływajednakrównieżnanaczyniakrwionośne,przebiegzapaleniaoraz
ograniczenieprocesukrzepnięciadookreślonegozasięgu.Receptorydlatrombiny
zbudowanesązbiałekprzezbłonowych,któreznajdująsięwstaniesprzężeniazbiał-
kiemG.Aktywacjategoreceptorajestspecyficznaiwymagausunięciakońcarecep-
toranaskutekproteolitycznegodziałaniananiegotrombiny.Dopieroresztkowa
formapowstałegobiałkawiążesięzpozostałościąreceptora,wskutekczegodocho-
dzidotakiejzmianykonfiguracjibiałek,wprzebieguktórejaktywacjiulegabiałko
G.Reakcjatrombinyzjejreceptoremmacharakterkatalitycznyiztegopowoduna-
wetniewielkailośćtrombinywystarczadowywołaniaoczekiwanegorezultatu.
Natychmiastpowystąpieniureakcjikrzepnięciestajesięprocesemograniczo-
nymdomiejsca,wktórymdoszłodouszkodzenianaczynia.Dziękitemuniedo-
chodzidoprocesuwykrzepianiawewnątrzcałegołożyskanaczyniowego.Obsza-
remkrzepnięciaobjętesązatemwyłącznietemiejsca,wktórychwystępują
odsłoniętefosfolipidy,akontrolowaniecałegoprocesujestrównieżmożliweprzez
aktywnośćendogennychantykoagulantów.
WprzypadkubiałekCiSichaktywnośćzależnajestodobecnościwitaminyK.
BiałkatewykazujązdolnośćdoinaktywacjikofaktorówkaskadykrzepnięciaVa
iVIII.Antykoagulacyjnedziałaniewykazująantytrombiny,wtymantytrombina
III.Hamująoneaktywnośćtrombinyiinnychproteazserynowych,takichjakko-
faktoryIXa,Xa,XIa,XIIa.Nakomórkachśródbłonkanaczyniowegoznajdująsię
cząsteczkipodobnewswojejbudowiedoheparyny,aaktywacjaantytrombinyIII
zachodzipozwiązaniusięztymicząsteczkami.
Procesaktywacjikaskadykrzepnięciajestrównoznacznyzindukowaniemka-
skadyfibrynolizy.Procesfibrynolizysterujekształtemorazformąiwielkością
ostateczniewytworzonejskrzepliny.Podstawowąrolęwtymzjawiskuodgrywa
aktywacjaplazminy.Plazminapowstajezrozpadukrążącegonieaktywnegojej
prekursora–plazminogenu–nadrodzezależnejodczynnikaXIIlubprzezczyn-
niki,zwaneaktywatoramiplazminogenu(PA).Najważniejszymzaktywatorów
plazminogenujestjegopostaćtkankowa(t-PA),syntetyzowanaprzezkomórki
śródbłonka.Największąaktywnośćt-PAobserwujesiępojegopołączeniuzwłók-
nikiem.
98
