Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przyjmując,żepracewyjściaVAiVBorazliczbyswobodnychelektronówn0Ain0Bsąnie-
zależneodtemperatury,otrzymujemy
SEM=
k
e
(
T
1
-
T
2
)ln
n
n
0
0
B
A
(2.60)
Wzór(2.60)wskazuje,żejeślitemperaturyspojeńmetalisąróżne,towobwodziegene-
rowanajestsiłaelektromotorycznawprostproporcjonalnadoróżnicytemperaturobydwu
spojeń.Jeślijednozespojeńmetaliogrzejemy(luboziębimy),towobwodziepojawisię
różnaodzerasiłaelektromotoryczna,powodującaprzepływprąduwobwodzie.Zjawiskoto
nosinazwęzjawiskatermoelektrycznego.
Należypodkreślić,żewzór(2.60)nieuwzględniaewentualnejzależnościgęstościele-
ktronówn0Ain0Bodtemperatury.Wielkośćgenerowanejsiłyelektromotorycznejjestrzędu
kilkustutysięcznychwoltanakelwinróżnicytemperaturspojeń,np.dlaparymetalikon-
stantyn–żelazowynosi5,2.10–5V.K–1.Charakterzależnościsiłytermoelektromotorycznej
odróżnicytemperaturzłączmożeodbiegaćodliniowegolubmiećcharakterprostoliniowy
tylkodlapewnegozakresutemperatur.
Zjawiskotermoelektrycznejestwykorzystywanedopomiaruzarównowysokich,jak
iniskichtemperatur.Dotegocelustosujesięspecjalnieskonstruowanetermoparylubter-
moogniwa.Sątoukładyzbudowanezdwóchdrutówzokreślonychróżnychmetali,pozo-
stającychzesobąwkontakciewdwóchmiejscach.Warunkiemkoniecznymzastosowania
termoparydopomiarutemperaturyjestznajomośćcharakterystykitermopary,czyli
dokładnejzależnościsiłytermoelektromotorycznejodróżnicytemperaturobuspojeń.
Zależnośćtęmożnawyznaczyć(cechowanietermopary),umieszczającjedenkontakt
wośrodkuookreślonejstałejtemperaturze(np.wnaczyniuztopniejącymlodem),adrugi
kontaktwmiejscu,któregotemperaturęmożnazmieniaćwsposóbkontrolowany.
Powstającąwobwodziesiłęelektromotorycznąmierzysięzapomocądokładnegoiczułego
woltomierzaiwykreślazależnośćsiłytermoelektromotorycznejodróżnicytemperaturobu
spojeń.Dysponująckrzywącechowaniatermopary,możnadokonywaćpomiarutempera-
turydowolnegoukładu,umieszczającwnimjedenzkońcówtermopary.
Celemćwiczeniajestcechowanietermoparywzakresietemperaturod0°Cdook.70°C
orazwyznaczeniekilkunieznanychtemperatur.
Materiałiodczynniki
1.Woda.
2.Lód.
Sprzętiaparatura
1.Termostat.
2.Termometr.
3.Woltomierzcyfrowy.
4.Termopara.
Wykonaniećwiczenia
A.Cechowanietermopary
1.Włączyćdosieciwoltomierzcyfrowy.Ustawićwłaściwyzakres(100mV).
2.Podłączyćtermoparędomiernika.
3.Obydwiekońcówkitermoparyumieścićwzlewceztopniejącymlodem(0°C)ispraw-
dzić,czywoltomierzwskazuje0mV.
52
