Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dowojnyztakpotężnymprzeciwnikiem.
PowkroczeniuNiemcówrodzinaKliczkówprzeniosłasiędomałejwsipodKijowem,gdzie
Rodionzająłsięprofesjąuprawianąwcześniejprzezjegoojca,amianowicienaprawianiem
butów.Niktniemiałpojęciaojegowcześniejszejdziałalnościworganachbezpieczeństwa,nikt
niewiedziałrównież,żeżonaskromnegoszewca,TamaraJefimownaKliczko,zdomuEtinson,
byłażydówką*.WkrótcewokolicypojawiłysięspecjalnegrupySicherheitsdienst(SD)iPolicji
Bezpieczeństwa(Sipo),przeczesującterenwposzukiwaniuukrywającychsięsynów(icórek)
naroduwybranego.NadrodzinąKliczkówzawisłośmiertelneniebezpieczeństwo…
PewnegodniapoTamaręijejsyna,trzyletniegoWładimira,którynamocyobowiązującego
prawabyłrównieżżydem,przyszłodwóchpostawnychpanówwskórzanychpłaszczach.Miny
mielitaksmutne,jakbywybieralisięwłaśnienapogrzeb.Towarzyszyłoimkilkuuzbrojonych
wkarabinyżołnierzy.Wdarlisiędomieszkaniataknerwowoibłyskawicznie,jakbyścigałyich
rozwścieczonewilki.Ci,którzytrzymalikarabiny,stalinieruchomojakposągi,ciwskórzanych
płaszczachnatomiastzaczęliwywalaćwszystkonapodłogę.Zszaf,zkomód,złóżek.Sukienki,
czapki,buty,ubraniaRodiona,zabawkidziecka.Porozcinaliwszystkiesienniki.Szukalipod
kredensem,podłóżkami,podfotelem.Czego?Powiedzieli,żebroni.Znaleźlistary
kapiszonowiecWołodii,przyglądnęlisięuważnie,alerewolwermiałzłamanąsprężynęinie
nadawałsiędoniczego.„Pójdziecieznami!”—oświadczylinakoniecprzerażonejmatce.
Woboziezbiorczym,doktóregospędzonopojmanychżydówirosyjskichjeńcówwojennych,
Tamaraspotkałaswoichrodzicówijednegozbraci.Nanichrównieżktośdoniósł.
JedynąnadziejąRodionapozostaliHiwisi,jakodniemieckiegosłowaHilfswillige(chętni
dopomocy)nazywanosłużącychokupantowiskorumpowanychrosyjskichstrażników.Czasami
możnabyłowykupićodnichjakichświęźniów,chociażzategorodzajuusługipobierali
bajońskiesumy.Rodionsprzedałnaprędcewszystko,coposiadał,zapożyczyłsięusąsiadów,
przeprowadziłkwestęwśródrodziny.Starczyłotylkonawykupienieżony.Zanimzdołałzebrać
resztępotrzebnychpieniędzy,jegosyn,teściowieiszwagierzostalirozstrzelani.
ResztęokupacjiTamaraEtinsonspędziławchytrzezamaskowanejkryjówce,podpodłogą
domuKliczków,doktórejjedynewejściewiodłoprzezstojącywrogupokojuwielkikufer.
Przeżyłatenpotwornyczas,leczwłaściwienigdyjużniepowróciładoświatażywych.
Ażdośmierciprawienieopuszczaładomu,odnosiłasięznieufnościądowszystkich
iwszystkiego,niepotrafiłamówić.Amożeświadomiezrezygnowałazodzywaniasię,uważając
mówieniazaniebezpieczneizdradliwe?Małochodziła,milczała,alepatrzyła.Możetobyłajej
wolność?
Próbowaliróżnychrzeczy.Posadzilijąprzymaszyniedoszycia.Wstałaiodeszła.Puszczalijej
muzykęzpłyt.Sprawiaławrażenie,żeniesłyszy.Niezginęła,alejużnieżyła.Istniała—
nieistniaławtymzawieszeniupomiędzyżyciemaśmiercią,wczyśćcuobłąkanych.Pochyliłasię,
wychudła,sczerniała.Czasamitylkopukałapalcamipostole.Wciszy,bostółniewydawał
odgłosu.
Powojnie
Wlistopadzie1943rokuzostałwyzwolonyKijów,wstyczniurokunastępnegowypędzono
Niemcówzewsi,wktórejmieszkaliKliczkowie.Wcześniejjednak,bo1grudnia1943,
wwalkachzokupantemzginąłbratTamary,podporucznikAnatolijEtinson.RodionKliczko
ponowniezgłosiłsiędoswojejpoprzedniejpracy.6marca1945rokurejonowykomitetdospraw
bezpieczeństwapaństwowegowydałmuzaświadczenie,żewczasieokupacji„niekolaborował
aniwżadeninnysposóbniewspółpracowałzokupantem”.Otrzymaławansnapodporucznika
iobjąłdawnestanowiskokierownikabiuraprzepustek.W1947rokuRodionowiiTamarze
urodziłsięsyn,któremunapamiątkęzamordowanegoprzezNiemcówdzieckarównieżnadano
imięWładimir.
WładzewMoskwiewydałyrozporządzenie,zgodniezktórymkażdymiałprzebywać
ipracowaćwswojejmiejscowości.Poruszaniesiępokrajubyłojeszczebardziejutrudnioneniż
dawniej,aludziemusielipodróżować.Wtejsytuacjikierownicybiurprzepustekstalisię
