Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
którejestodpowiedzialnezaintegracjęróżnorodnychsygnałównapływających
zarównozobwoduciała,jakiśrodowiskazewnętrznego.
1.8.1.
Jądrapodwzgórzazaangażowanewkontrolępobieraniapokarmu
Opracowanawlatach50.XXw.klasycznakoncepcjaośrodkowejkontrolihomeo-
stazyenergetycznejprzezdwaprzeciwstawneośrodkipokarmowezidentyfikowane
wpodwzgórzu,czylitzw.ośrodekgłoduznajdującysięwokolicybocznejpodwzgórza
(lateralhypothalamicarea,LHA)itzw.ośrodeksytościzlokalizowanywjądrzebrzusz-
no-przyśrodkowym(ventromedialhypothalamicnucleus,VMN),uległaznacznejmodyfi-
kacjiwostatnichlatach.Obecnieuważasię,żenajważniejszymiobszaramipodwzgó-
rzazaangażowanymiwprocesyregulacjiłaknienia,pozawspomnianymbocznym
podwzgórzemijądrembrzuszno-przyśrodkowym,jądrołukowate(arcuatenucleus,
ARC)orazjądroprzykomorowe(paraventricularhypothalamicnucleus,PVN).Neurony
wszystkichwymienionychobszarówzorganizowanewzłożonąsieć,tworzącądro-
giprzekazywaniasygnałówzwiązanychzkontroląpobieraniapokarmuiwydatkowa-
niaenergii.
Jądrołukowate(ARC)
Jądrołukowateodgrywakluczowąrolęwprocesachregulacjipobieraniapokarmu.
Efektwpostaciodczuciałaknienialubsytościjestuzależnionyodtego,któragrupa
neuronówzlokalizowanychwARCzostaniesilniejpobudzona.Wobrębiejądrału-
kowategoznajdująsiędwadziałająceantagonistycznieukładyregulującepobór
energii:
układoreksygenny-grupaneuronówNPY/AgRPwykazującychekspresjęneu-
ropeptydówodpowiedzialnychzagenerowaniesygnałupromującegopobieranie
pokarmu,tj.neuropeptyduY(neuropeptideY,NPY)ibiałkaagouti(agouti-rela-
tedpeptide,AgRP);stymulacjaszlakuoreksygennegoprowadzidozwiększenia
spożyciapokarmuizmniejszeniawydatkowaniaenergiipoprzezbezpośrednie
stymulowaniereceptorówNPY(głównieY1iY5)przezneuropeptydYorazblo-
kowaniereceptorówtypu3i4melanokortyny(melanocortinreceptor3,MC3-R
imelanocortinreceptor4,MC4-R)przezbiałkoagouti;
układanoreksygenny-grupaneuronówPOMC/CARTwykazującycheks-
presjęsubstancjigenerującychsygnałhamującyłaknienie,tj.hormonu
α-melanotropowego,inaczejα-melanotropinylubα-melanokortyny(α-melanocyte-
stimulatinghormone,α-MSH),któregoprekursoremjestproopiomelanokortyna
(proopiomelanocortin,POMC),orazpeptyduCART(cocaine-andamphetamine-regula-
tedtranscript);α-MSHdziałaagonistycznienareceptoryMC4-Roraz-wmniejszym
stopniu-MC3-R,coprzyczyniasiędopobudzenianeuronówanoreksygennych
istymulacjiprodukcjisubstancjihamującychłaknienie.
Powstałysygnałoreksygennylubanoreksygennyjestwdalszejkolejnościprzeka-
zywanydoinnychczęścimózgu.NeuronyNPY/AgRPorazPOMC/CARTwysyłają
26
1.FIZJOLOGIAUKŁADUPOKARMOWEGO.HORMONALNAKONTROLAPOBIERANIAPOKARMU