Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DNA,RNAibiałka
3
przezgenwobrębiedanegochromosomutotzw.locus(liczbamnoga:loci).Danylocus
możebyćzajętyprzezróżnewersjetegosamegogenu,tzw.allele.
KażdyallelzawieraokreślonąsekwencjęDNA.OsekwencjiDNAdecydujeułożenie
względemsiebieczterechnukleotydów,zktórychkażdyzawieraodrębnyskładnikche-
miczny,tzw.zasadę.WśródzasadDNAwyróżniamyadeninę(A),tyminę(T),guaninę
(G)icytozynę(C),którepołączonesązesobązapomocąszkieletucukrowo-fosforanowego
itworząnićDNA.WpodstawowejpostaciDNAjestzorganizowanywdwienicikomple-
mentarnychsekwencjizwiązanezesobąwiązaniamiwodorowymiitworzącepodwójną
helisę.Nieistniejątakiedwaalleletegosamegogenu,którychsekwencjaDNAbyłaby
identyczna,choćpodobieństwomiędzynimimożebyćwistociebardzowysokie.
Funkcjagenupoleganakodowaniubiałek,aproces,wwynikuktóregoinformacja
genetycznaprzekształcanajestzDNAwRNA,anastępniewbiałko,totzw.ekspresja
genu.SekwencjaDNAprzynależącadokodującegobiałkogenuokreślastrukturęsyntety-
zowanegobiałka.Pierwszymetapemsyntezybiałkajesttranskrypcjakodującegoodcinka
DNAwkwasrybonukleinowy(RNA).Wefekcietranskrypcjidochodzidopowstania
transkryptupierwotnego,pojedynczejniciRNAkomplementarnejzsekwencjąDNA.
RNAjestzłożonyztychsamychzasadcoDNA,zwyjątkiemuracylu(U)zastępującego
tyminę(T).WprzypadkuprokariontówtranskrypttentojednocześnieRNAprzekaźni-
kowy(mRNA).Wprzypadkueukariontówdochodzidowycięciaintronów(tj.niekodu-
jącychodcinkówDNA)wprocesiezwanymsplicingiemRNA,wwynikuczegopowstaje
dojrzałymRNAkomplementarnyzeksonem(kodującymodcinkiemDNA).Sekwencje
mRNAsąnastępnietłumaczonenasekwencjebiałkowewprocesiezwanymtranslacją
(ryc.1.2).Translacjęumożliwiafakt,żekażdacząsteczkaRNAmożebyćpodzielonana
triplety(zwanerównieżkodonami),zktórychwiększośćkodujejedenz20aminokwasów
stanowiącychskładnikbiałek(tabela1.1).
Ryci1i2iWprocesietranskrypcjidochodzidoprzekształceniaDNAwRNA.NastępniedojrzałymRNA
jestużywanywprocesietranslacji,podczasktóregopowstajebiałko.Całytenprocestocentralny
dogmatbiologiimolekularnej
Dziękiokreślonymkombinacjomaminokwasówpowstająpolipeptydybędąceczęścią
danegobiałkaalbostanowiącejegocałośćlubteż–wkombinacjizinnymicząsteczkami–
tworzącekompleksbiałkowy.JeślisekwencjeDNAzdwóchlubwięcejallelizajmujących
tensamlocussąodsiebiewystarczającoróżne,odpowiadająceimtripletyRNAbędąko-
dowaćróżneaminokwasy,coprzyczynisiędopowstaniaalternatywnychformtegosame-
gobiałka.NiemniejniewszystkieróżnicewsekwencjachDNAprowadządopowstania
