Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Podstawyfarmakologiiogólnej
Najczęściejpodajesięlekidrogądoust-
ną,którajestwygodnaibezpieczna,ale
działanietakpodanychlekówjestsłabsze
inastępujewolniej.Lekipodanedrogą
doustnąulegająwchłonięciuwgórnym
odcinkuprzewodupokarmowego,głównie
nadrodzedyfuzjibiernej.Wtensposób
wchłaniająsięlekibędącekwasami,słabo
zjonizowane,natomiastlekibędącesłabymi
zasadamiwchłaniająsięwjeliciecienkim.
Nawchłanianielekówwistotnysposób
mogąwpływaćzmianypHwprzewodzie
pokarmowym,obecnośćpokarmuwżo-
łądku,wzmożonaperystaltykajelitischo-
rzeniaprzewodupokarmowego.
Lekipowchłonięciuzprzewodupo-
karmowegoprzechodzążyłąwrotną
dowątroby,gdzieulegająbiotransforma-
cji.Tenprocesnosinazwęefektupierw-
szegoprzejścia.Intensywnemumetaboli-
zmowiwefekciepierwszegoprzejścia
podlegająm.in.imipraminaipropranolol.
Metabolizmtenmożeunieczynnićznacz-
nączęśćpodanegolekuwcześniej,nim
osiągnieonkrążenieogólne.
Dystrybucja(D)
Substancjaleczniczapowchłonięciu
dokrwi(kompartment1)–zbezpośred-
niegopodaniadożylnegolubpowchłonię-
ciuzmiejscapodania–ulegadystrybucji
dokompartmentu2,czylitkankowego
(tkankawątrobowa,kostna,płynyustrojo-
weiinne).
Procesdystrybucjipoleganaprzenika-
niulekówiichmetabolitówprzezbłony
biologicznenazasadziebiernegoiaktyw-
negotransportu.
Oprocesiedystrybucjidecydujeszyb-
kośćprzepływukrwiprzezposzczególne
tkankiinarządy,szybkośćtransportu
przezbłonybiologiczneorazwiązaniele-
kuzbiałkamikrwiitkanek.
Szybkośćprzepływukrwi
Biorącpoduwagęfakt,żeszybkośćprze-
pływukrwiprzezposzczególnetkankiina-
rządy(zewzględunaichróżneukrwienie)
jestzróżnicowana,rozmieszczenieleków
wposzczególnychtkankachinarządach
jestróżne.
Dodobrzeukrwionychnarządównale-
żą:serce,mózg,nerki,płucaorazgruczoły
wydzielaniawewnętrznego,dlategotrans-
portlekówdotychtkaneknastępujeszyb-
ciejniżnp.dotkankikostnej,którajest
słaboukrwiona.
Znajomośćdystrybucjilekówdookre-
ślonychtkanekinarządówjestważnadla
określeniaichskutecznościterapeutycz-
nejitoksyczności(przechodzenieleków
dopłoduczymlekamatki).
Transportleków
przezbłonybiologiczne
Transportlekówprzezbłonybiologiczne
odbywasięnazasadziedyfuzjibier-
nej–zgodniezgradientemstężeń;zawsze
odstężeniawyższegodoniższegoiniewy-
magazestronyorganizmunakładówener-
gii(ryc.1.4).
Oszybkościtegoprocesudecyduje
wielkośćcząsteczkistosowanegoleku(leki
omałejmasiecząsteczkowej,do150,
dyfundująłatwiej),rozpuszczalnośćwlipi-
dach(lekirozpuszczalnewlipidachdyfun-
dująłatwiej)orazstopieńjonizacji–czą-
steczkiniezdysocjowaneprzechodząprzez
błonyłatwiejniżzdysocjowane,ponieważ
tesąodpychaneprzezładunkirówno-
imiennelubwiązaneprzezładunkioprze-
ciwnymznaku.Biorącpoduwagęfakt,że
większośćlekówtozwiązkibędącesłabymi
kwasamilubzasadami,ostopniudysocja-
cjiitransporciedecydujepHśrodowiska.
Znającstopieńdysocjacjilekówijego
charakterelektrolityczny,możnaprzewi-
dzieć,jakzmianypHwpłynąnazdolność
przenikaniaprzezbłonykomórkowe.