Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jestnajwięcejpaństwdużychiśrednich,wOceaniiiAfrycedominująpaństwa
bardzomałe69.
JakzauważyłSułek,analizageopolitycznajestmetodą,którabadastosunki
międzynarodowejednostekpolitycznych(główniepaństw)wrazzichodwiecznymi
interesami(celami)orazmożliwościamiichosiąganiawczasieiprzestrzeni70.
Wgeopolitycenakładyiefektymogąmiećpostaćogólną(syntetyczną),czyli
odnoszącąsiędowielkościpotęgi(mocy,siły),lubsektorową,którajestprzedsta-
wianawkategoriachekonomicznych,militarnychimoralnych.Uwarunkowaniapo-
tęgisądwojakiegorodzaju:stałe(ludność,czas,przestrzeń,działanie)orazzmienne
(sytuacyjne)-zasobowe,klimatyczneiinfrastrukturalne.Czynnikisytuacyjnemogą
zyskiwaćlubtracićnaznaczeniu71.
SpecjalnyindekssiłyopartynapotędzemorskiejutworzyłGeorgeModelski.Po-
zycjahegemoniczna,czylifaktbyciaświatowymmocarstwem(WorldPower),we-
długteoriidługichcykliModelskiegopolegałanadominacjinamorzach.Pozycję
takąmiałaPortugaliawlatach1502-1544,Holandiawokresie1608-1642,Wielka
Brytaniawlatach1719-1723oraz1809-1890iStanyZjednoczoneod1944r.72Gdy
mocarstwoosiągastatushegemona,wówczasrzucamuwyzwanieinnewielkiemo-
carstwo,codoprowadzadowojnyhegemonicznejozdobyciestatusuhegemona.
PoIIwojnieświatowejporządekświatowyzostałustalonyjakorywalizacjadwóch
mocarstw:StanówZjednoczonychiZSRR.Wedługtejteoriiokresyhegemoniczne
mogłytrwaćodsześćdziesięciudodziewięćdziesięciulat,awojnyhegemoniczne-
ok.dwudziestulat73.
69
Ibidem.
70
M.Sułek,Metodykaanalizygeopolitycznej(naprzykładziepotęgometrii),nPrzeglądGeopolityczny”2011,
71
72
t.3,s.9.
Ibidem,s.11.
Ibidem.
73
G.Modelski,meLongCycleofGlobalPoliticsandtheNation-State,nComparativeStudiesinSocietyand
History”2009,Vol.20,No.2;idem,PrinciplesofWorldPolitics,NewYork1972.
38
Podstawymyśliiideigeopolitycznych
