Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
czylihebrajskąpoezjąreligijną,któraniepozostałabezwpływunarozwój
jegowłasnegowarsztatupisarskiego.Ojciecchłopcadbałojegożydowską
edukację,alepomysłposłaniasynadogimnazjumwKiejdanachuważał
zaszaleństwo.JakczytamywGrzechachmłodości,CwiHirszmiałtwierdzić,
żerzeczy,któretamwykładano,„człowiekbiegływPiśmiemożenauczyć
siębeztruduchoćbyiwwychodku”(Czaspustki).Brakświeckiejedukacji
będziedoskwierałLilienblumowiwjegodorosłymżyciu,anaswojedzie-
ciństwospojrzyzperspektywylatwtensposób:„Niedalimirozkoszować
sięmiłymichwilamidzieciństwa,niekrzepilimoichsiłswobodąidziecię-
cymizabawami[...];skąpilimiwszelkiejwiedzyikażdejsprawyniewcho-
dzącejwogółstudiównadTalmudem”(Czaspustki).
ŚlubipobytwWiłkomierzu
PunktemzwrotnymwmłodościMoszegoLejbabyłjegowczesnyożenek.
Jakwspominawautobiografi,doszłodoniegowłaściwiezinicjatywyjego
przyszłejteściowej.Miałaonawrazzeswojącórkąodwiedzaćgrobybli-
skichpochowanychnakiejdańskimcmentarzu,gdyusłyszałaobłyskotli-
wymipobożnymmłodzieńcuodobrympochodzeniu,któregonatychmiast
upatrzyłasobienazięcia.TrzynastoletniLilienblumzostałwbrewswojej
wolizaręczonyzjedenastoletniąwówczasdziewczyną.Zgodniezespisany-
miwobecnościświadkówwarunkami,matkapannymłodejzobowiązała
siędo300rubliposaguorazdoutrzymywaniachłopcaprzezdwalataprzed
ślubemisześćlatpoślubie.Byłtotypowyprzykładkestu,czyliżydowskie-
gozwyczajupolegającegonazapewnieniuzięciowiwiktu,bytenmógłsię
poświęcićstudiomreligijnymbezkoniecznościzarabianianażycie.
NiedługopozaręczynachLilienblumwyjechałdodomuprzyszłych
teściówwWiłkomierzu(wautobiografiwystępującymjakoMarszałów),
mieściepołożonymokoło60kilometrówodKiejdaniokoło70kilome-
trówodKowna.Żydzistanowilituwiększość,którawciąguXIXwieku
rosłajeszczeliczebnie:w1860rokubyłoich3838wstosunkudo2848
katolików,343prawosławnychoraz280przedstawicieliinnychwyznań;
w1876rokustatystykiodnotowały11466mieszkańców,wtym9264żydów
i3302katolików;w1891rokuliczbażydowskichmieszkańcówsięgnęła
10810osób,podczasgdykatolikówbyło2707,prawosławnych–2117,
areprezentantówinnychwyznań–814.PodkoniecwiekuwWiłkomierzu
miałaznajdowaćsięsynagoga,aopróczniejdwadzieściadomówmodli-
twyiszpitalżydowski8.
8
Wiłkomierz,[w:]SłownikgeograficznyKrólestwaPolskiegoiinnychkrajówsłowiańskich,red.B.Chlebowski,
t.13,Warszawa1893,s.535–536.
XII
Wstęp
