Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Natomiastzainteresowaniehistorykówpolskichprzedewszystkimpolskimwkładem
wdziejepolityczneikulturalneRzeczypospolitejXVI–XVIIIw.wydajesięrównie
naturalne,jakpisanienanowohistoriinarodowychtegookresuprzezbadaczyzkrajów
stanowiącychniegdyśprowincjewieloetnicznegopaństwa–litewskich,ukraińskich,
białoruskich,czyteżhistorykówniemieckich,specjalizującychsięwbadaniachdziejów
InflantiKurlandii
9
.
Konstrukcja
TradycyjnywpolskichsyntezachdziejównowożytnychodczasówWładysławaKonop-
czyńskiego
10
podziałmateriałunadziejespołeczeństwa,instytucjiikulturyorazprzegląd
faktografiipolitycznejwynikazewzględówpraktycznych.Merytorycznieuzasadniago
różnicatempazmian–wdługimtrwaniudziesięcioleciiseteklatwzakresiehistorii
ustroju,gospodarki,społeczeństwaikulturyorazwszybkimrytmiedziałańskładających
sięnatzw.historiępolityczną,wydarzeniową.Zdajemysobiesprawę,że,,jakkażdyinny
prostypodziałjesttowistocieuproszczenie’’
11
,aobiesferystaraliśmysiętraktować
równorzędnie.
Kolejnośćwykładuprzyjętawpierwszejczęściksiążkiodzwierciedlasposóbmyślenia
oRzeczypospolitejXVI–XVIIIw.jejobywateliorazówczesnychhistoryków,rozpo-
czynającychopisyPoloniiodpołożeniakraju,charakterystykiwarunkównaturalnych,
adopieropóźniejprzystępującychdoprzedstawieniaustrojuiobyczajówmieszkańców.
Poświęcenieodrębnegorozdziałurelacjompaństwo–Kościołyipolitycewyznaniowej
wynikazeszczególnejwagitegozagadnieniawrealiachepoki,wktórejpojęciepaństwa
świeckiegodokońcaXVIIIw.nieistniało,areligiaoddziaływałanawszystkiesferyżycia.
Zakreschronologiczny
Przyjęciejakocezurypoczątkowejroku1572,anieroku1569–datyuniilubelskiej,
wynikazprzekonania,żebezkrólewiepośmierciZygmuntaAugustazapoczątkowało
nowyetapwrelacjachRzeczpospolita–król,stworzyłomożliwośćweryfikacjizałożeń
uniiorazfunkcjonowanianowejjakościustrojowej–federacyjnegopaństwaoustroju
mieszanym.
Przedrozpoczęciemrządówprzezpierwszegoelekcyjnegokróla,wokresieodlipca
1572dopocz.1574r.Rzeczpospolitarządziłasięsamaiwtymczasiewypracowano
9
HienadźSahanowicz,HistoriaBiałorusi.OdczasównajdawniejszychdokońcaXVIIIwieku,tłum.
H.Łaszkiewicz,Lublin2001;ZigmantasKiaupa,Ju
¯ratèKiaupienè,AlbinasKuncevic
ˇius,HistoriaLitwy.Odczasów
najdawniejszychdo1795roku,Warszawa2007;ZigmantasKiaupa,TheHistoryofLithuania,Vilnius2002;Natalia
JakowenkoHistoriaUkrainy.OdczasównajdawniejszychdokońcaXVIIIwieku,tłum.O.Hnatiuk,K.Kotyńska,Lublin
2000;AlmutBues,DasHerzogtumKurlandundderNordenderpolnisch-litauischenAdelsrepublikim16.und17.
Jahrhundert,Giessen2001.
10
WładysławKonopczyński,DziejePolskinowożytnej,t.1–2,oprac.M.Nagielski,posłowieJ.Dzięgielewski,
Warszawa1986.
11
AntoniMączak,UrzędycentralneRzeczypospolitej:kilkarefleksjiipropozycji,w:Urzędydworumonarszego
dawnejRzeczypospolitejipaństwościennych.MateriałysesjizorganizowanejprzezZamekKrólewskinaWawelu
listopad1993,red.A.Gąsiorowski,R.Skowron,Kraków1996,s.13–20.
27
