Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
opracę–wtymwypadku:orządzenie.Zawierałyzobowiązaniaelekta
zaprzysięganeprzedwstąpieniemnatron,dotyczącem.in.polityki
zagranicznej,sprawwojska,zobowiązańfinansowych.
Artykułoprawiedowypowiedzeniaposłuszeństwawszedłdoprzysię-
dowypowiedzenia
artykułoprawie
gikoronacyjnejkrólówpolskichimiałbyćstosowanynietylkowrazie
pogwałceniaprzezkrólaartykułówhenrykowskichlubniewywiązywania
posłuszeństwa
sięzpaktówkonwentów,aleiświadomegonaruszeniainnychpraw.
Ograniczyłzatemwyraźniezakreskompetencjiiswobodydziałania
monarchy–itoraczejnakorzyśćradykrólewskiej,czylimagnaterii,niż
szlachty.Procedurawypowiadaniaposłuszeństwaprzewidzianawkon-
stytucjisejmowej(1609)byłatakskomplikowana,żerealizacjategoprawa
nadrodzelegalnejstałasięwpraktyceniemożliwaiprzybierałazwykle
formęrokoszu.
ZakończeniembezkrólewiabyłsejmkoronacyjnywKrakowie.Aktu
sejmkoronacyjny
koronacjipowiniendokonywaćprymas(faktyczniezdarzałysięod-
kończącybezkrólewie
stępstwaodtejreguły)wczasieuroczystegonabożeństwa,podokona-
niureligijnychobrzędównamaszczeniawładcy,symbolizującychsa-
kralnycharakterwładzymonarszej.Potemnastępowałozaprzysiężenie
przezkrólaelektaprawkrólestwaiprzywilejówpoddanych.Jakopierw-
szydokonałaktuconfirmatioiurium–potwierdzenia,,praw,statu-
tów,swobód,wolności,przywilejów,takpospolitych,jakoikażdemu
zosobnastanuwszelakiego’’
5
–HenrykWalezywczasiepierwszego
bezkrólewia,wpaktachkonwentachidodatkowonasejmiekoronacyjnym
(22IV1574).
Następniezawiadamianoobcedworyozłożeniuprzezkrólaele-
ktaprzysięgiiodbyciukoronacjiorazprzystępowanodorozpatry-
waniauchwałkonfederacjigeneralnejzawiązywanejpośmiercipo-
przedniegowładcynaokresbezkrólewia,zwłaszczaeksorbitancji.
Sejmkoronacyjnymógłteżzajmowaćsięinnymisprawamidotyczącymi
pokojuwewnętrznego(np.wyznaniowymi)iobronnościwwypadku
zagrożeniazewnętrznego(np.1633sejmkoronacyjnyWładysławaIV
Wazy).
Znaczenieinstytucjiiprocedurinterregnum–traktowanychpocząt-
znaczenieinstytucji
kowoniejakobezwzględnieobowiązującanorma,leczwzorzecdo
iprocedurbezkrólewia
naśladowania–podwpływemczynnikówzewnętrznychiwewnętrznych
podlegałozmianom.
Zwiększałasięrolasejmówkonwokacyjnych,podejmującychnieraz
–wbrewpierwotnymograniczeniomuprawnieńdowyznaczeniadaty
imiejscaelekcji–istotnedecyzjeustawodawcze.Wrazzezmianami
szlachta
interpretacjiźródełwładzy:zwoliBogalubwoliludu,czyliszlachty,
suwerenem
upowszechniałosięwXVIIw.przekonanie,żewłaściwymsuwere-
5
ConfirmatioiuriumHenriciregis,VL,t.II,s.136,fol.867.
72
