Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Zasadyodpowiedzialnościkarnej
Art.1
zabronionegopodgroźbąkary”jestwprawdziewarunkiemkoniecznymnpodlegania”od-
powiedzialnościkarnej,aleniewynika,żejesttojednocześniewarunekwystarczający.
Przeciwnie,użycietegozwrotu,niezaśnp.npodlegakażdyitylkoten”
,zdajesięwskazy-
wać,żesamopopełnienieczynuzabronionegopodgroźbąkaryniewystarcza.Istotnie,
trzebaczegoświęcej,amianowicie,byównczynzabronionypodgroźbąkary”stanowił
zarazemprzestępstwo.NiemawprawdziewKodeksiekarnymprzepisu,którybytęzasadę
wyrażałwprost,alekompleksowaanalizaprzepisówjegoczęściogólnejniepozostawia
wątpliwości,żetakwłaśniejest.Wniosektakiwynikazcałegociągumocnychnposzlak”
.
WszczególnościzestawienietytułurozdziałuIIInWyłączenieodpowiedzialnościkarnej”
zpoczątkowymifragmentaminiektórychzamieszczonychwtymrozdzialeprzepisów
(zob.art.25§1,art.26§1i2,art.27§1,art.29,30,art.31§1k.k.)wskazuje,żenodpo-
wiedzialnośćkarna”jestnwyłączona”wstosunkudotego,ktonniepopełniaprzestępstwa”;
jeżelisądnskazuje”albonwymierza(orzeka)karę”
,tozawszezanprzestępstwo”
,nigdypo
prostuzanczynzabroniony”(zob.np.art.11§2,art.54§2,art.57a§1,art.57b,art.64
§1i2,art.64a,art.85§1,art.91§1i2k.k.);podobnieśrodkikarnesądnorzeka”albo
nmożeorzec”tylkonwrazieskazaniazaprzestępstwo”(zob.art.40§2,art.41§1a,1aa,
1abi2,art.41a§1,1ai2,art.41c§2,art.42§1,1a,2i3,art.44§6,art.44a§1i2,art.45
§2,art.47§1,2i3k.k.;pozostałeprzepisyokreślającepodstawyorzekaniaśrodków
karnychzawierająinnezwrotyzwyrazemnprzestępstwo”lubnskazanie”
,przesądzające
otym,żechodzioreakcjęnaprzestępstwo);wreszcie,tonkaralnośćprzestępstwaustaje”
,
niezaśkaralnośćjakiegokolwieknczynuzabronionego”(zob.art.101§1i2k.k.).Ztego,
żenodpowiedzialnośćkarna”wrozumieniuprzepisówKodeksukarnegotozawszeodpo-
wiedzialnośćzapopełnienieprzestępstwa,wynika,iżmożeonaspaśćwyłącznienaczło-
wieka(osobęfizyczną),ajejpodstawąmożebyćtylkotakiczynzabroniony,którynosi
odpowiedniowysokiładunekspołecznejszkodliwości(art.1§2k.k.)izostałpopełniony
wwarunkach,któreuzasadniająprzypisaniejegosprawcywiny(art.1§3k.k.).Ustalenie
tomasporąwartośćpraktyczną.Możebyćwszczególnościbardzopomocneprzyocenie
istotnychrozbieżnościinterpretacyjnych,jakiezarysowałysięwdoktrynieiorzecznictwie
wzwiązkuzwykładniąterminunodpowiedzialnośćkarna”wobrębieprzepisówart.116
orazart.233§2,3i6,art.236§2,art.239§1i3,atakżeart.240§3k.k.
4.Określenie„odpowiedzialnośćkarna”jakoterminpolskiegojęzykaprawniczego,spe-
cjalistycznejodmianypolszczyzny,którąposługująsięprawnicy,wszczególnościjęzyka
karnistyki,niejestjużtakjednoznaczny;częstoopróczodpowiedzialnościzaprzestępstwa
obejmujesięnimrównieżodpowiedzialnośćzawykroczenia,aniekiedywogólewszel-
kąodpowiedzialnośćprawnątypurepresyjnego.Dlauniknięciaewentualnychnieporo-
zumieńkomunikacyjnychprawnicyużywająrozmaitychdookreśleń,któremająułatwić
czytelnikowi(interlokutorowi)szybkiezorientowaniesię,ojakiepojęcie(ujęcie)odpo-
wiedzialnościkarnejwdanejwypowiedzichodzi,np.mówiąodpowiednio,stosowniedo
npojemności”poszczególnychpojęć,oodpowiedzialnościkarnejsensustricto,odpowie-
dzialnościkarnejsensulargoorazodpowiedzialnościkarnejlargissimosensu.Kodeksowa
nodpowiedzialnośćkarna”korespondujeznajwęższymzprzedstawionychznaczeńtego
określeniajakoterminujęzykaprawniczego,natomiastkonstytucyjna-znajszerszym.
5.Wświetleźródełprawamiędzynarodowegodotyczącychochronyprawiwolnościczło-
wiekazasadanullumcrimensinelegepoenalianteriorijawisięjakofundamentalny
standardprawarepresyjnegowewspółczesnymdemokratycznympaństwieprawnym
JarosławMajewski
37
