Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzęśćI.CZYMJESTEKONOMIA?
pozytywnej.Jakjużwcześniejwspomnieliśmy,rządStanówZjednoczonychstosuje
modelkomputerowydoocenyproponowanychzmianwpolitycepodatkowejpaństwa,
awielerządówstanowychmapodobnemodeledoocenyefektówwłasnejpolityki
podatkowej.
Wartozauważyć,żeistniejesubtelna,aleistotnaróżnicamiędzypierwszymadru-
gimpytaniem,któremógłbynamzadaćgubernator.Pytaniepierwszedotyczyłoprostego
przewidywaniaprzyszłorocznychprzychodów–awięcprognozy.Drugiepytaniebyło
pytaniemzgatunkuHcobybyło,gdyby”–jakzmieniłybysiędochody,gdybyzmieniono
prawopodatkowe.Ekonomiścisączęstoproszenioodpowiedzinaobarodzajepytań,
alemodelesąszczególnieprzydatnedoodpowiedzinapytaniatypuHcobybyło,gdyby”.
Odpowiedzinatakiepytaniaczęstosłużąjakoprzewodnikdlapolityków,alenadal
sąoneprzewidywaniami,aniezaleceniamiczyreceptami.Oznaczato,żesugerująone,
cosięstanie,jeślipolitykazostaniezmieniona–alenicniemówiąotym,czytakiwynik
będziedobry,czyteżnie.
Załóżmy,żetwójmodelekonomicznysugeruje,iżproponowanaprzezgubernatora
podwyżkaopłatzaautostradypodniesiewartośćnieruchomościwmiejscowościachznaj-
dującychsięwpobliżudrogi,alezaszkodziludziom,którzymusząkorzystaćztejdrogi,
abydostaćsiędopracy.Czytooznacza,żeproponowanapodwyżkaopłatdrogowychjest
dobrym–czyzłympomysłem?Tozależyodtego,kogozapytasz.Jakwidzieliśmyprzed
chwilą,ktoś,ktobardzotroszczysięomieszkańcówmiejscowościpołożonychwpobliżu
drogi,będziepopierałpodwyżkę–alektoś,ktobardziejtroszczysięodobrodojeżdża-
jącychkierowców,będziemiałnatentematzupełnieinnezdanie.Tojestocenawartości
–toniejestkwestiaanalizyekonomicznej.
Jednakekonomiściczęstozajmująsięekonomiąnormatywnąiudzielająporad
wzakresiedecyzjipolitycznych.Jakmogątorobić,skoronieistniejeHwłaściwa”
odpowiedź?
Jednązodpowiedzijestto,żemy,ekonomiści,jesteśmytakżeobywatelamiimamy
swojezdanie.Aleanalizaekonomicznamożebyćczęstowykorzystywanawceluwykazania,
żeniektóredecyzjepolitycznesąwyraźnielepszeodinnych–niezależnieodczyichśopinii.
Załóżmy,żezapomocądecyzjiAiBmożnaosiągnąćtensamcel,alepolityka
Asprawia,żewszyscysąwlepszejsytuacjiniżwprzypadkupolitykiB–alboprzynaj-
mniejniektórzysąwlepszejsytuacjibezpogarszaniasytuacjiinnych.Wtedytrzebapo-
wiedzieć,żepolitykaAjestwyraźniebardziejefektywnaniżB.Toniejestosądwartości:
mówimyotym,jaknajlepiejosiągnąćcel,anieosamymcelu.
Naprzykład–abypomócrodzinomoniskichdochodachwzdobyciumieszkania,za-
stosowanodwieróżnepolityki:kontrolęczynszów,któraograniczawysokośćopłat,jakie
mogąpobieraćwynajmujący,orazdotacjedoczynszu,którezapewniająrodzinomdo-
datkowepieniądzenajegoopłacenie.Prawiewszyscyekonomiścisązgodnicodotego,
żedotacjesąbardziejskutecznąpolityką.Dlategoteżzdecydowanawiększośćekonomi-
stów,niezależnieodichosobistejpolityki,przedkładasubsydianadkontrolęczynszów.
Kiedyróżnedecyzjepolitycznemożnawtensposóbjasnoskategoryzować,ekonomi-
ścizwyklełatwodochodządozgody.Aleniejestżadnątajemnicą,żeczasamiekonomiści
sięniezgadzają…
68
