Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.MODELEEKONOMICZNE:KOMPROMISYIHANDEL
Kiedyiwjakichsprawachekonomiściniezgadzająsięzesobą?
Ekonomiściznanisąztego,żeczęstosięzesobąspierają.Skądtakareputacja–iczy
jestonauzasadniona?
Trzebazauważyć,żerelacjewmediachmajątendencjędowyolbrzymianiarzeczy-
wistychróżnicwpoglądachekonomistów.Jeśliprawiewszyscyekonomiścizgadzająsię
wjakiejśkwestii–naprzykładcodotego,żekontrolaczynszówprowadzidozmniej-
szeniapodażynarynkumieszkaniowym–todziennikarzeiredaktorzyprawdopodob-
niedojdądowniosku,żeniejesttohistoriawartaomówieniainicotymzawodowym
konsensusienienapiszą.Alejeślijestkwestia,codoktórejwybitniekonomiścisięnie
zgadzają–naprzykładto,czywobecnejsytuacjiobniżeniepodatkówpomogłobygo-
spodarce–natychmiastzostajetouznanezahistorięwartąopublikowania.Dlatego
teżowielewięcejsłyszysięosprawach,wktórychekonomiścimająróżnezdania,niż
oznacznieczęstszychsytuacjach,kiedysięzgadzają.
Wartoteżpamiętać,żeekonomiajestnieuchronnieczęstopowiązanazpolityką.
Wwielukwestiachpotężnegrupyinteresuwiedzą,jakieopiniechcąusłyszeć;dlatego
teżmająmotywację,abyznaleźćipromowaćtychekonomistów,którzyteopiniewyzna-
ją,nadającimwiększeznaczenieirozpoznawalnośćnieproporcjonalnądoichpoparcia
wśródkolegów.
Chociażjednakwrzeczywistościsporywśródekonomistówniesątakczęste,jak
pokazujątomedia,pozostajeprawdą,żeczęstoniezgadzająsięwistotnychkwestiach.
Niektórzyszanowaniekonomiścinaprzykładzdecydowanieargumentują,żerządSta-
nówZjednoczonychpowinienzastąpićpodatekdochodowypodatkiemodwartoścido-
danej(krajowympodatkiemodsprzedaży,któryjestgłównymźródłemdochodówrządu
wwielukrajacheuropejskich).Inni,równieszanowaniekonomiściniezgadzająsięztym.
Skądtaróżnicazdań?
Jednymznajważniejszychźródełróżnicsąwyznawanewartości:jakwkażdejzróżni-
cowanejgrupiejednostek,rozsądniludziemogąsięróżnić.Wporównaniuzpodatkiem
dochodowympodatekodwartościdodanejzazwyczajbardziejobciążaosobyoskrom-
nychśrodkach.Dlategoekonomista,któryceniwiększąrównośćspołecznąidochodową
jakowartośćsamąwsobie,będziemiałtendencjędosprzeciwianiasiępodatkowiod
wartościdodanej.Ekonomistawyznającyinnewartościbędziemniejskłonnysprzeciwiać
siętakiemurozwiązaniu.
Drugimważnymźródłemróżnicjestmodelowanieekonomiczne.Ponieważekono-
miściopierająswojewnioskinamodelach,któresąuproszczonymodwzorowaniemrze-
czywistości,dwóchekonomistówmożewsposóbuprawnionyniezgadzaćsięcodotego,
któreuproszczeniasąwłaściwe,acozatymidzie–dojśćdoróżnychwniosków.
Przypuśćmy,żerządStanówZjednoczonychrozważawprowadzeniepodatkuodwar-
tościdodanej.EkonomistaAmożeoprzećsięnamodelu,któryskupiasięnakosztach
administracyjnychsystemówpodatkowych,czylinakosztachmonitorowania,przetwarza-
niadokumentów,pobieraniapodatkuitakdalejEkonomistatenmożewówczaswska-
zaćnadobrzeznanewysokiekosztyadministrowaniapodatkiemodwartościdodanej
69
