Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Monizmipluralizmjakodwiekoncepcje...
43
Przyczynąrozbieżnościwpojmowaniumonizmuipluralizmuwła-
dzypublicznejprzezprzedstawicieliżnychdyscyplinnaukowych
wydajesięjednaknietylkożnicaprzedmiotuimetodyzainteresowań
badawczych,aleidynamikasytuacjihistorycznejwokresiekształto-
waniapodstawowychpojęćzarównonaukpolitycznych,jakiteorii
prawapublicznego(konstytucyjnegoiadministracyjnego),toznaczy
wkońcuXVIII,wXIXipierwszychdziesięcioleciachXXw.Byłtookres
rywalizacjidemokratycznychiantydemokratycznychkoncepcjiustro-
jowych,inspirowanychżnymiodmianamiideologiiliberalnych
iantyliberalnych.Nasposóbówczesnegomyśleniaowładzypublicznej,
państwieispołeczeństwieogromnywpływwywarłsukcesniepodległo-
ściowejrewolucjiamerykańskiejorazdramatycznyprzebiegprocesu
rewolucyjnegoijegonastępstwaweFrancji.Wokresieprzygotowywa-
niaprzemianrywalizowałygłoszoneprzezJ.J.Rousseauteoriesuwe-
rennościluduidemokracjijednolitejorazkoncepcjepluralistyczne
inspirowanemyśląMonteskiusza,któryzapodstawoweuznawałgwa-
rancjewolnościjednostki:zasadęprymatumoralnościnadpolityką;
tolerancję,awięciposzukiwaniekompromisumiędzyzwolennikami
żnychopcjipolitycznych,orazochronnerozwiązaniaustrojowenie
tylkopodziałihamowaniecentralnychwładzpaństwa,aletakżede-
centralizacjęwyrażającąsięwdziałalnościpublicznejstanówspołecz-
nychireprezentującychje„ciałpośredniczących”(
corpsintermediaires
).
Miałyonezapewnićwpływnatworzeniewolipaństwowejistniejącym
realnymsiłomspołecznymwstopniuproporcjonalnymdoichwagi
społecznej;bezichuruchomieniamonarchiaobróciłabysięwdespo-
tyzm.WkoncepcjiMonteskiusza(wyłożonejwdziele
Listyperskie
,C.II)
ciałapośredniczącesąniezbędneprzyrządzieumiarkowanym,stano-
wiąkonieczneogniwowpodzialewładz,gdyżprzyichbrakuzbytwielki
dystansmiędzymonarchąaludemniedopuściłbydorównowagi.Są
koniecznezarównozewzględunaichfaktycznąwagęspołeczną,jak
iniezbędnyszczebelwhierarchiczniezbudowanymspołeczeństwie,
schodzącodwładznajwyższychdoludu:sątransmisjąwolipanującego,
temperująjegowładzę;zdrugiejzaśstrony,anonimowytłum,wznosząc
siękugórze,poprzezogniwapośredniezyskujedlaswejwolikonieczny
autorytet,wskutekczegowładzacentralnaniemożejegogłosulekce-
ważyć
54
.
54
A.Burda
,
1956
,
DoktrynakonstytucyjnaMonteskiusza
,[w:]
Monteskiuszijego
dzieło.Sesjanaukowawdwusetnąrocznicęśmierci,Warszawa27–28X1955
,Ossoli-
neum,Wrocław,s.219.