Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Źródłamotywacji
Wreszcie,skądludziewiedzą,jakiepodniety,celelubzachowaniaspowodujązaspo-
kojeniepotrzebbądźosiągnięciecelu?Jednazodpowiedzisięgapokoncepcjęasocja-
cjonizmu,odnoszącąsiędozwiązkumiędzypopędemlubpotrzebąpsychologiczną
apodnietamiizachowaniami,dziękiktórymtapotrzebajestzaspokajana.Popierwsze,
istniejąwrodzonepowiązaniamiędzypopędamiapodnietami.Innymisłowy,istniał
związekewolucyjnymiędzypewnymipopędamiaichodpowiednimizachętami,taki-
mijakgłódzjedzeniem,pragnieniezwodąiulgazredukcjąintensywnejstymulacji.
Podrugie,organizmywykształcająpołączeniamiędzypopędamiizwiązanymiznimi
podnietami,czyliucząsię,jakiepodnietyobniżająaktualnieaktywnypopęd.Zależność
tapowstaje,ponieważtasamapodnietapowtarzanawielokrotnieobniżasiłępopędu
(Hull,1943,1952).
Selekcjanapodstawiekonsekwencji
Drugimspojrzeniemnato,jakludzieucząsięzmniejszaćpotrzebylubosiągaćcele,
jestprocesznanyjakoselekcjanapodstawiekonsekwencji(Catania,2013;Skinner,
1981;Wasserman,2012).Zachowaniasąwybieranenapodstawiekonsekwencji,do
jakichprowadzą.Jeślikonkretnyceljestpożądanąkonsekwencją,towybieranesą
zachowania,którepozwolątencelosiągnąć.Naprzykład,redukcjagłoduskutkuje
wyboremjedzenia,redukcjasamotnościsprawia,żedążymydoprzynależności,are-
dukcjalękusprzyjaspaceromzprzyjaciółmi.Wrezultaciesukceszapewnianyprzez
tezachowaniawłączajedoindywidualnegorepertuaruzachowańnastawionychna
osiągnięciecelu.Innezachowania,którenieprowadządoosiągnięciacelu,wygasają–
toznaczyniesąjużutrzymywanewrepertuarzedanejosoby.Otopraktycznyprzykład:
wyobraźsobiecel,jakimjestpomyślnespełnieniewymagańkursuuniwersyteckiego.
Studencizachowująsięróżnie,aletylkoprzygotowaniedozajęćprowadzidosukcesu
–kontaktytowarzyskie,spanielubgraniewgrykomputerowe–nie.Przygotowaniedo
zajęć,powiedzmy,minimumdwiegodzinytygodniowozapewniaminimalnysukces.
Wydłużenieczasuspędzonegonaprzygotowaniachdozajęćzdecydowaniezwiększa
szansenaodniesieniesukcesu.Zatemsukcesnazajęciachwzmacniatakiezacho-
wania,jaknauka,czytanie,pisanie,analizowaniedanych,powtarzanie,pracawla-
boratoriumiodrabianiezadańdomowych.Cowięcej,intensyfikacjatychzachowań
zwiększasukcesy–zapewnialepszestopnie,stypendiaiotwarciedrogidokolejnych
etapówkształcenia.Wwynikuselekcjinapodstawiekonsekwencjiczaspoświęcony
naprzygotowaniedozajęćwzrastadośrednioprawie15godzintygodniowowprzy-
padkustudentówostatniegoroku(NSSE,2015).Wtensposóbdłuższeprzygotowanie
dozajęćwchodzidorepertuaruakademickichzachowaństudenta.Innezachowania,
takiejakkontaktytowarzyskie,spanielubgrykomputerowe,wygasająiztegoreper-
tuaruznikają.Zatemselekcjanapodstawiekonsekwencjioznacza,żepożądanystan
końcowyselekcjonujetezachowania,którepozwalająnajegoosiągnięcie.
Selekcjanapodstawiekonsekwencjisugeruje,żeludziereagująbiernienaswojeśrodo-
wisko,czyliżereagująlosowoipowtarzajązachowaniaskuteczne,aodrzucajątepro-
wadzącedoniepowodzenia.Pogląd,żeludziedziałająbiernie,jestniepełnymobrazem
ludzkiejmotywacji.Ludzietworząśrodowiska,wktórychżyją.Zgodniezkoncepcją
przekonaniaowłasnejskutecznościAlbertaBandury(2006),ludzienietylereagują,
coświadomietworząokolicznościswojegożycia.Sąaktywnymipodmiotamiwłas-
negozachowania.Niesąniewolnikamiswoichśrodowisk,alewyszukująlubtworzą
środowiska,abyzaspokoićróżnewłasnemotywypsychologiczne(JohniRobins,1993;
17
