Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Podstawygrzecznościjęzykowej
kulturzeosobistej,gbura,człowiekanieokrzesanego,chamaitp.
Sankcjetesąspołeczniewyjątkowodolegliwe–niktznasniechciał-
by,żebytakonasmyślanoczymówiono.Ztegopewniepowodu
panujewśródPolakówprzeświadczenie,żenagrzeczności(wtym
grzecznościjęzykowej)znasiękażdy.
Ogólnądyrektywąobyczajowąregulującąjęzykowezachowania
grzecznościowejestdyrektywaNIEWYPADANIE…Dlategonaprzy-
kładmówimysąsiadceDzieńdobry,żezaniechanietakiegozacho-
wanianaraziłobynasnamianoosobyniewychowanej;niewypada
bowiemniezachowaćsięwogólnieprzyjętysposób.
2.Formyjęzykowychzachowańgrzecznościowychdzieląsięze
względunaichmiejscewdialogunatakie,zapomocąktórych
samiinicjujemydziałaniaofunkcjigrzecznościowej(należądonich
wymienionepowyżej),oraztakie,którymireagujemynaskierowane
donaszachowaniagrzecznościowe.
Tendrugitypzachowańjestowieletrudniejszywpraktyce,
gdyżwymagadobrejkompetencjikomunikacyjnej(kulturowej),to
jestmiędzyinnymiwyczuciawszelkichniuansówintencjonalnych
partnerakomunikacji,rozpoznaniasytuacjimówieniaorazrelacji
hierarchicznychmiędzypartnerami.Tegorodzajukompetencjajest
namwpajanawprocesiesocjalizacjiiprzyswajaniajęzyka,potem
rozwijanawtrakcieróżnorodnychdoświadczeńkomunikacyjnych,
zależyjednakwdużymstopniuodzwanejtaktemindywidualnej
wrażliwościmówiącego.
Przykłademilustrującymproblemgrzecznościowychzachowań
reaktywnychsąreplikinapodziękowania.JeżelimówiącDzięku-
ję(bardzo),dziękujemyurzędniczcezaprzystawieniepieczątkina
dokumencie,tojejreakcjawformiewyrażeniaProszęczyProszębar-
dzojeststosowna.Niejestjednakstosownatakasamareakcjana
podziękowaniezaprezent–osobaprezentwręczającamówizazwy-
czaj,pozłożeniużyczeń,ProszęczyAtodlaciebie(wzależnościod
stopniazażyłościmiędzypartnerami),osobaobdarowanamówiDzię-
kuję,O,bardzodziękuję(udajączaskoczenie)itp.,aosobawręczająca
prezentpodziękowanianiereplikujewcale.Zkoleipodziękowanie
12
