Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
13
wyodrębnićgłównenurtyrozwojowetegorodzajuliterackiego.
Wmniejszymstopniusięgnęłamdotwórczościtunezyjskiejimarokań-
skiej,atakżePółwyspuArabskiego.
NahÂa_odrodzenie;pierwszyokresliteratury
Pierwszyokreswtejperiodyzacji,znanyjakonahda_odrodzenie,
odbiłsięgłośnymechemwhistoriiświataarabskiego,zapoczątkowu-
jącjegoprzemianywkierunkunowoczesności.NaprzełomieXIX
iXXw.światten,pozostającydotądwzastoju,przeżywagwałtowny
rozwój,któregopierwszymimpulsemosymbolicznymznaczeniubyła
ekspedycjaNapoleonaBonapartenaBliskiWschód(1798_1801).To
przedsięwzięcieniezostałocoprawdauwieńczonepowodzeniem_ce-
sarzowiwrogopowitanemuprzezmieszkańcównieudałosięzapuścić
korzeniwEgipcieiSyrii,abystamtądspróbowaćodnowyimperium.
Niemniejjednaklodyzostałyprzełamane:Zachódzacząłzewzmożoną
siłąinteresowaćsięświatemarabskim,aArabowiedostrzegliwalory
zachodniejcywilizacji.JużwpierwszejpołowieXIXw.Muhmmad;AlI,
prężnygubernatorEgiptu,niemaluniezależniłswojąprowincjęodTur-
cji(krajearabskiejeszczeprzezkilkadziesiątlatmiałybyćnominalnie
częściąImperiumTureckiego),wprowadziłreformy,którychznaczenie
trudnoprzecenić_wrozwojupiśmiennictwailiteraturyszczególnąrolę
odegrałareformaoświaty.Jejcelembyłoprzeprowadzaniegigantycz-
nychrozmiarówoperacji:przestawienieegipskichuczniówistudentów
zesposobuuczeniasiępolegającegoprzedewszystkimnapamięcio-
wymopanowaniuKoranu(wszkołachkoranicznychkuttdb)naprzy-
swajaniesobiewiedzynowocześniejszymimetodamizapożyczonymi
zEuropy.Rifń;ńtat-tahtńwI(1801_1873),światłypedagogiuczony,
intelektualistaprzełomudwóchepok(tradycyjnej,ocharakterzeepigo-
nalnym,inowoczesnej)podziwiałParyż,opisująctomiastowdaw-
nym,anegdotycznymstylu,znamiennymdlawiekówśrednich.Wydo-
bycieczystegozłota,czyliopisParyża(Tablisal-ibrizfitalbisBaris)
byłodziełemprekursorskimwobecutworównurtuwspółczesnejprozy,
którywyróżniamdalejpodmianemnarracyjnego.Aprzecieżat-tahtńwI
przeszedłdohistoriiprzedewszystkimjakotwórcanowoczesnejoświaty
egipskiej,toonwłaśniezreformowałtętradycyjnąnawzórfrancuski.
Jakżeznaczącydlarozwojunowejmyśliarabskiejbyłrozwójszkolnic-
twawyższegowEgipcie:powstanieUniwersytetuKairskiegow1908r.
orazreformatradycyjnegouniwersytetumuzułmańskiegoAl-Azharu
nadającegotonśrodowiskomteologicznymświataislamu.Przemianom
naWschodziepodlegaływodrodzeniuSyriaiLiban,wktórych
