Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
54
1.Aminokwasy
pewniająjednakdostępdoaminokwasównieznanychwprzyrodzie–aminokwasówsyn−
tetycznych(nienaturalnych),wtymenancjomerówD,atakżetych,którewnaturzewystę-
pująwzbytmałymstężeniu,abyichwyodrębnianiebyłoopłacalne.Niektóretechnologie
otrzymywaniaaminokwasówsyntetycznychopartesąnaprzekształcaniusurowcównatu-
ralnych,wtymrównieżinnychaminokwasów.Wtakichprocedurachczęstoudajesię
wproduktachzachowaćchiralnośćsubstratów.Jednakwiększośćchemicznychmetod
syntezyopartychnaachiralnychsubstratachprowadzidoracemicznychaminokwasów.
Wzależnościodpotrzebmogąonebyćwykorzystywanewtakiejpostaci,naprzykładra-
cemicznametioninajestdobrzeprzyswajalnaprzezdrób.Jednakznacznieczęściejpotrzeb-
nesączystestereoizomery,awięczachodzipotrzebarozdzielaniaracematów.Wieleche-
micznychprocedursyntezyaminokwasówstanowimetodyogólne,tzn.zaichpomocą
możnaotrzymywaćróżnorodneaminokwasy,innezaśsąmetodamispecyficznymi,prowa-
dzącymidookreślonegoaminokwasulubgrupyaminokwasów.Corazczęściejdosyntezy
aminokwasówstosujesięprocesyenzymatycznelubmikrobiologiczne,umożliwiające
otrzymywaniechiralnieczystychproduktów.Poniżejzostałypodaneniektóreznajważ-
niejszychmetodotrzymywaniaaminokwasówwrazzprzykładowymisyntezami.
1.7.1.1.Aminowaniehalogenokwasów
Tennajstarszysposóbotrzymywaniaaminokwasównadrodzesyntezychemicznej(nadal
częstostosowany)poleganaamonoliziea-halogenokwasów,najczęściejbromokwasów.
a-Bromokwasysąłatwodostępne,ponieważpowstająpodczasbromowaniakwasówkar-
boksylowychwobecnościfosforu,wreakcjiHella,VolhardaiZielińskiego:
DL-BrCHR–COOH+2NH
3
–NH
4Br
DL-RCH–COOH
R=H:Gly;R=CH
3:DL-Ala
NH
2
Wreakcjiamonolizyhalogenokwasówpowstająrównieżdrugorzędoweitrzeciorzędowe
aminy.Wceluobniżeniawydajnościtychniepożądanychproduktówubocznychstosujesię
dziesięciokrotnynadmiaramoniaku.Zamiastamoniakuużywasięteżwęglanuamonulub
mieszaninyamoniakuzwęglanemamonu,anawetkarbaminianemamonu;tenostatni,
tworzącpochodnąkarbaminianową,chronipierwszorzędowągrupęaminowąprzeddal-
szymalkilowaniem.Rozkładkarbaminianuamonu–RCH(NHCOONH4)COOH–dowol-
nejgrupyaminowejnastępujesamorzutniewśrodowiskukwaśnym.Wydajnośćamino-
kwasówprodukowanychtymsposobemwynosiod60do70%.Pierwszymaminokwasem
otrzymanymtąmetodąw1858rokubyłaglicyna.
Przykładowozkwasu6-aminoheksanowegomożnatymsposobemotrzymaćlizynę.
Przejściowonależyosłonićgrupęaminową,np.resztąbenzoilową.
H2N(CH2)4CH2COOHPhCOClPhCONH(CH2)4CH2COOH
Br
2+P
PhCONH(CH2)4CHBrCOOH
2
.
hydroliza
H2N(CH2)4CH(NH2)COOH(DL-Lys)
1
.
NH
3
