Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
1.Zagadnieniawprowadzające
swojegokolegiwjednymzlistówdoswojego„drogiegoprzyjacielaZhopa”(Lieber
FreundZhop)zeLwowaz31sierpnia1834roku:
ZostałembardzouprzejmiepowitanyprzezKunzeckaiinnychmoichkolegów,iczu-
jęsięznakomiciejakoczłonektakznakomitegokręguuczonych,twojecharakterystyki
sąświetne.FilologaStanglanieznasz,jesttotypdobrodusznegoniemieckiegopedago-
ga,określenie„niemiecki”wtymwypadkubezjakiegośszczególnegonacisku.Maus[!]
toczłowiekwnajwyższymstopniuinteresujący,idoltutejszychstudentów,alejednak
Szwab.Myślę,żemnierozumiesz83.
WsłownikubraciGrimmzaznaczonorównież,żeSzwabomprzypisujesięwy-
jątkowągadatliwość.ByćmożetęwłaśniecechęcharakterumiałnamyśliLeopold
KarlSchulz,dopisując:„alejednakSzwab”.Wtymmiejscunależypodkreślić,żeJo-
sephMaussrzeczywiściepochodziłzpołudniowozachodniejczęściNiemiec,amia-
nowiciezThengenwWielkimKsięstwieBadenii.
Jeślichodziopojęcie„Austriak”,którezresztąwewspółczesnychpublikacjach
wprzeciwieństwiedopojęcia„Niemiec”używanejestnaderrzadko,iwjegoprzy-
padkunapotykamynaproblemydefinicyjne.ErichZöllnerpodkreśla„trudnądo
zdefiniowaniaświadomośćiistotęAustriaka,któregoistnieniejestpoddawane
wwątpliwość”84,iwskazujenatekstOesterreichunddessenZukunft[Austriaijej
przyszłość]baronaViktoravonAndrian-Werburgazroku1843,wktórymwyja-
śniaon:„SąWłosi,Niemcy,Słowianie,Węgrzy,którzystanowiąelementyskłado-
wecesarstwaaustriackiego,aleAustrii,Austriaka,austriackiejnarodowościniema
iniebyło,jeślipominiemykawałekterytoriumwokółWiednia”85.Wkwestiidefinicji
„naroduaustriackiego”czyteżpojęcia„Niemcaaustriackiego”(Deutschösterreicher)
wXVIIIiXIXwiekupanowałaniezgoda,copodkreślałwswoimesejupoświęco-
nympojęciunaroduaustriackiegoAntonKarlMally.PowołujesięonnaAndriana-
-Werburga,którymówi„o«niemieckimnarodzie»i«niemieckiejnarodowości»ito
wwymiarzeobejmującymrównieżNiemcówaustriackich”.JakpodkreślaMally,nie
83
Čopovigalicijskidopisniki,wyd.R.ŠtefanovaiN.Jež,Ljubljana1989,s.307–308:„Ichwurde
vonKunzeckundallenmeinenCollegensehrfreundlichaufgenommen,undschätzemichglück-
licheinMitgliedeinessoausgezeichnetenLehrkreiseszusein,DeineCharakteristickensindsehr
gut.DenPhilologenStangelkennstDunicht,eristeinguthmütigerdeutscherSchulmann,das
WortdeutschervielleichtnichtindertiefstenBedeutung.Maus[!]isteinhöchstinteressanter
Mann,undderAbgottderhiesigenStudierenden,abereinSchwabe.Duverstehstmich”.Za
wskazówkędotyczącątejmałoznanej,aważnejkorespondencjijestemwielcezobowiązana
prof.dr.HugonowiLane’owizNowegoJorku.
84
E.Zöllner,PeriodenderösterreichischenGeschichteundWandlungendesÖsterreich-Begriffes
biszumEndederHabsburgermonarchie,[w:]DieHabsburgermonarchie1848–1918,t.III:Die
VölkerdesReiches,cz.1,wyd.A.WandruszkaiP.Urbanitsch,Wien1980,s.32:„dieschwer
definierbareIdentitätunddasWesendesÖsterreichers,dessenExistenzüberhauptinZweifel
gezogenwurde”.
85
Cyt.za:ibidem:„EsgibtItaliener,Deutsche,Slawen,Ungarn,welchezusammendenöster-
reichischenKaiserstaatkonstatieren,abereinÖsterreich,Österreicher,eineösterreichischeNa-
tionalitätgibtesnichtundhatesnichtgegeben,wennmaneineSpanneLandumWienherum
ausnimmt”.
