Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
1.Zagadnieniawprowadzające
TapolskośćHagenowejbyładosyćaustriacka,alewystarczałanato,abyskłaniaćjądo
poszukiwaniatowarzystwapolskiego,nacoprzystawałchętniepoczciwypułkownik
wzupełnościpodpantoflemsięznajdujący,zresztąwięcejAustriak,aniżeliNiemiec.Cały
pułknabrałzaczasówHagenapewienpolotpolskości;oficeramibyliwprzeważnejczęści
Polacy,niemalwyłącznieześrodowiskaszlachecko-ziemiańskiegozpewnymnalotem
„galicyjskiego”arystokratyzmu.[…]ZpośródNiemcówprzypominamsobiearystokra-
tycznenazwiskaoficerów:ks.Schwarzenberga,hr.Uekskälla[Uekskülla],ks.vonLippe
iinnych,zktórychniektórzyutrzymywalizPolakamistosunkitowarzyskie.
GdyvonHagenwroku1902zostałmianowanybrygadieremiprzeniesiony,na
jegomiejsceprzybyłhrabiaHuyn,wówczaszestopniempułkownika,ipołożyłkres
tejprzyjaznejkoegzystencjioficerów.
ÓwHuynwkrótkimczasierozbiłtęsymbiozęwojskowo-cywilną,wieluoficerówPolaków
zastąpiłNiemcami,asamzpolskimidomamistosunkówtowarzyskichnieutrzymywał.
Wśladzatymżycietowarzyskiewnaszymkółkustraciłoswójrozpęd,zczasemwłaści-
wieniemalzanikło97.
Sporadycznie,jakpiszeAntonKarlMally,waustriackiejhistoriografii–wzależ-
nościodsympatiipolitycznychdanegohistoryka–podkreślanorównież„kulturową
przewagęnaroduniemieckiegowśródinnychnarodówAustrii”,przykłademmoże
byćRichardvonKralikwroku191798.Jakściślezwiązaniczulisięniemieckojęzycz-
niaustriaccydeputowanizniemieckimnarodem,ewentualniejakbardzodemon-
strowaliswojeprzywiązaniedoniego,pokazujeustanowienie12listopada1918roku
wWiedniuRepublikiNiemiecko-Austriackiej(RepublikDeutschösterreich)poupad-
kumonarchiiaustriackiejipowiązanaztymaktemuchwałaprzyłączeniadoNie-
miec.CoprawdaterminDeutschösterreichnieprzetrwałzbytdługo,ponieważna
mocyukładuzSt.Germain-en-Layez10września1919roku,podpisanegoprzez
delegacjęaustriackądopieropouprzednimzłożeniuprotestu(wszedłwżycie16lipca
1920roku),nazwapaństwamusiałabyćzmienionanaRepublikęAustrii(Republik
Österreich),conastąpiło21listopada1919roku.WukładziezSt.Germain-en-Laye
wartykule88zatwierdzonoostatecznieniepodległośćRepublikiAustriiizakazano
jejłączeniazNiemcami.MimotegozakazuwAustriiwokresiemiędzywojennym
wdalszymciąguobecnebyłynasceniepolitycznejśrodowiskazwolennikówpołączenia
ichkrajuzNiemcami.Bylitoniemieccynarodowcy,alerównieżreprezentancipartii
socjaldemokratycznej,kierującysięwzoramisilnejSPDwRepubliceWeimarskiej99.
„Zagadnieniemczłowiekaaustriackiego”(ProblemdesösterreichischenMen-
schen)zajmowałsięwlatach60.XXwiekuznanyhistorykaustriackiAlphonsLhot-
sky.ZanimtąkwestiązająłsięMally,podkreślałonwswoimwykładziezroku1967,że
97
Oss.,Dz.Ręk.,sygn.15653/II,W.Zaklika,„Wspomnieniazlat1886–1958”,t.1,cz.pierwsza:
„Latadzieciństwaimłodości1886–1918”,s.123–125.
98
A.K.Mally,DerBegriff„ÖsterreichischeNation”...,s.59.
99
E.J.Görlich,GrundzügederGeschichtederHabsburgermonarchieundÖsterreichs,Darmstadt
1980,s.277–282;H.Wereszycki,HistoriaAustrii,Wrocław1986,s.286–289.
