Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zróżnicowanekontekstyjakościszkoły–teoretycznyzarysproblematyki
27
m.in.:powiązaniepodejmowanychdecyzjipedagogicznychzdziałaniami
wzakresiezarządzaniaoświatąbezpośredniowmiejscujejistnienia(co
przyczyniasiędoznaczącegoskróceniadrogidecyzyjnej),podjęciedziałań
ocharakterzeoszczędnościowymprzezposzczególneplacówkiszkolne,
atakżeodpowiedzialnośćkierownictwaszkołyizacieśnieniewspółpracy
nauczycieli,uczniówirodziców39.
Decentralizacjaszkolnictwazainicjowałanowysystemzarządzania
oświatą,system,wktórymszkołaprzestałabyćjednostkącałkowiciepodległą
organomwładzy,aprzyznanekompetencjeiuprawnieniadecyzyjnepozwoliły
jejwmożliwienajkrótszymczasiepodejmowaćadekwatnewzględemdanych
warunkówinterwencje.
Dokonującesięprocesydecentralizacyjnestworzyłyrównieżnowe
perspektywyimożliwościpodnoszeniajakościedukacjiorazjakościpracy
szkolnictwa.Dotychczasnośnikiemwszelkichzmian,jakiedokonywałysię
wtymobszarze,byłyreformyprzeprowadzaneprzezwłaściwe,uprawnione
dotegoorganawładzy.Wpraktyceniezwykletrudnodokonaćjednoznacz-
nejocenywartości,jakiereformy„globalne”wnosząwsferęjakościdanej
szkoły.Wielezależybowiemodzróżnicowanychprzecieżpostawwobec
zmian40dokonującychsięwsystemieoświaty,atakżeodspecyfkisamych
procesówprzemian41wewspółczesnymszkolnictwie.
39B.Śliwerski,Problemywspółczesnejedukacji,WydawnictwaAkademickieiProfesjo-
nalne,Warszawa2009,s.47–48.
40
ZbigniewKwieciński(Konieczność–niepokój–nadzieja.Problemyoświatywlatach
siedemdziesiątych,LudowaSpółdzielniaWydawnicza,Warszawa1982,s.149–164)wymienia
siedempostawwobecwprowadzanychzmianoświatowych:1)pedagogizm(zakładającynadrzęd-
nąrolęwychowaniawprocesiezmienianiaświata);2)reformizm(reformystwarzająwszkołach
nieograniczonemożliwościpodnoszeniaefektywnościichpracy,optymalizujączarównoelementy
strukturalne,formalne,jakitreściowe;3)podejściesystemowe(szkołajakopodsystemspołeczeń-
stwaglobalnegopowinnaoptymalnieprzystosowaćsiędopozostałychpodsystemów,którewtoku
swegofunkcjonowaniarealizujązadaniaspołeczne;4)podejściedialektyczne(obrazszkołyjest
wynikiemhistorycznieukształtowanychwarunkówspołecznych,dlategoteżzmianywsystemie
oświatowymsąmożliwewówczas,gdytowarzyszązmianomwcałymsystemiegospodarczym
ispołecznym);5)sceptycyzmpedagogiczny(postulujezachowaniestabilnościsystemuoświaty,
eksponującnieskutecznośćoddziaływańreformizniechęcającdopodejmowaniategotypuroz-
wiązań);6)ruchodszkolnienia(negujespołecznymitszkoły,opowiadającsięzawprowadzeniem
indywidualnegouczeniasięludzinazasadziewzajemnejwymianydoświadczeń);7)eklektyzm
(traktującyreformyjakorozwiązaniapozorneinieskuteczne).
41Wzakresiewspółczesnychteoriireformedukacyjnychwyróżnićmożnaczteryteorie
obrazująceprocesyzachodzącychprzemian.Sąnimi:1)teoriasamoregulacji–wświetlektórej
każdyzreformowanychsystemówzawierawsobieniezbędnośćwłasnychzmian;2)teoria
konfliktu–wedługniejzmianywywoływanewsystemieoświatysąwynikiemstanówkonflikto-
wych,sprzecznościmiędzyprzeciwnymiwartościami,grupamiinteresów,celamiaśrodkami
etc.;3)teoriarewolucji–zmianywsystemieoświatowymsąkonsekwencjąprocesurewolucji
luboddziaływańpostrewolucyjnych,polegającychnazmianieideologii,zmianiewładzypoli-
tycznejizastosowaniuradykalnychśrodków;4)teoriazależnościowa–wjejświetlezmiany
wsystemieoświatyuzależnionesąodwarunków,jakiewyznaczająpolitycedanegokrajuor-
ganizacjeudzielającepomocyiwsparciakapitałowego.Zob.B.Śliwerski,Jakzmienićszkołę?
