Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
późniejmozolniewyrastaćbędzieziarnonaopoczystymgruncie
K.KoźmianawpoematbohaterskioStefanieCzarnieckim.
Pomijamyobjawypomniejsze.Zadługoinienamiejscubyłoby
tłumaczyć,czymsięuzasadniataszerokoodczuwanapotrzebawielkiego
oddechuepickiego;dość,żenaowewłaśnieczasybyłaonafaktem.Jedno
rzecmożna:niebylejakąrolęodegrałatamkoniecznośćpsychicznego
odprostowaniasięipodźwignięciaspodrumowiskhaniebnieitragicznie
zwalonejpaństwowości.Brutalniewiekiemtrumnyprzygniatanynaród
musiałdaćznakpamięciprzeszłegoiwoliprzyszłegożycia.
Otóżwatmosferzetakuzasadniającegosięniedosytuepickiegowzrastał
Mickiewicz;cowięcej,samgożywoodczuwał.Przecieżmłodocianej
muziejegoprzyświecałosłońceHomeraiTassatudzieżksiężyceWoltera-
epikaiTrembeckiego;toćnaWolterze,tłumaczącgoiprzerabiając,
wprawiałswepióropoetyckie.InteresowałagonawetepikaOdymaiskiego
czypiewcówwyprawywiedeńskiej;wielkimtchnieniemIliadyiGofreda
karmiłswąGrażynę.Równocześniezaś,itobardzousilnie,pracowałnad
zdobyciemiugruntowaniemwsobiezasadteoretycznych,kanonów
estetycznychepopei.Sowiteowocetejpracyzłożyłwrozprawie
oJagiellonidzieiwewstępiedoZofiówki.Poetaodrazu,odpierwszych
krokówliterackich,stawiałsobie·sprawęwyraźnie,zaświadczał,żepoezja
opisowa,epicka,obchodzigożywo,żezajmiepoczesnemiejsceWjego
programiepoetyckim.Natakigruntpadłownetpotemsłońceodrodzenia
poezjiepickiejprzezByrona.
Tychczynników:wzmożeniawitalizmunarodowegopoklęscetudzież
zewnętrznejpodnietyzatmosferyliterackiej,niewystarczyłobywszelako
natakwielkirozpędepicki,jakiwykazaćmożemywtwórczości
Mickiewicza.Tylkonaurodzajnymgruncieskłonnościprzyrodzonych
poetyiprzyszczególniejkorzystnymuposażeniujegoorganizacji
artystycznejposiewówmógłwydaćowoctakwspaniały:Pana
Tadeusza,eposoPolsce.
Wśródprzysposobieńprzyrodzonychpostawićmusimynamiejscu
naczelnymosobliwieznamiennąjakośćpatriotyzmuMickiewicza,jego
stosunekdoziemirodzinnejidoojczyznywogóle.Miłośćpoetymusiała
miećtutajjakąśwyjątkowągłębięinatężenie,rdzennąjakąśżywiołową
